DSC00081 5

7. Zaburzana nerwicowe związać ze-sIimir..

m

12.2. Leczenie PTSD

W rozwiniętym zespole PTSD główne podrifrii psychoterapeutyczne obejmują następujące strategie: edubcyjną, konfrontującą z mśnrmiriarnł o urazie, tworzącą iirtiwK ści (wyciszania, refietayjnośa, jmntmlnwłirgn ponownego doświadczania i oceniani* trauzny) oraz ułatwiają rozpoznawanie *jirznofa między traumatycznym dośwad-czeniem a współczesnym dniem, ftychomya w aespolc stresu pourazowego jest efe-mentem w kompleksowym podejściu loąeutKZiiym. a jej czas trwania jest znacznie dłuższy niż standardowa interwenci^ behawioralna. Do zróżnicowanych grup pacjentów z PTSD dostosowuje się swoiste irrlndi psychocerapeu tyczne. Terapia kogoin» no-bchawioralna przyjmuje w swoich załcoemach wtnieme dwóch rodzajów oceny kognitywnej, istotnych dla teakcfi stresowej. Ocena wstaną odnosi sic do sposobu, w ja-' ki osoba poszkodowana ocenia Tnacrraac urazu. Ocena ponowna obejmuje sam proces oceny i poszukiwanie skutecznego sposobu lafamu sobie z urazem. Nabywanie w terapii kognirywno-behawioralnei umirięmnści kserowania stresem obejmuje pięć podstawowych metod: samoobserwację, tagnaerwną restrukturyzację, szkolenie relaksacyjne. zarządzanie czasem i rozwiązywanie problemów.

Jak dotąd nic ma badań porównujący.z fkusecznoSć psychoterapii w PTSD ze skutecznością farmakoterapii ani takich, tańce oerniają w sposób systematyczny kh łączenie. Można odnieść wrażenie, ze żadna z tych metod nie może być jedynym czy też zasadniczym sposobem leczenia. I,agamie farmakologiczne nie powinno być - jeżeli nie jest to konieczne - opóźniane, co moce dodatkowo warunkować skuteczną psychoterapię skoncentrowaną na urazie- Zasady teczrnia farmakologicznego PTSD muszą uwzględniać zmiany ncurochcaiucznc i patofizjologiczne wyzwolone urazem. Próba stworzenia algorytmicznego modrhr farmakoterapii w PTSD obejmuje leczenie zarówno uogólnionych i napadowych rahuizeń lękowych, depresji, zaburzeń oh sesyjno-kompulsyjnych, jak i mestabteaśd nastroju z impulsywnością i wybuchami agresji. Strategie leczenia tannakr-lopczBego w PTSD obejmują zatem leczenie tzw. objawów głównych, a także towaizy&zących (głównie leku i depresji). Przy dominujących objawach o charakterze nimnrjiących ssę wspomnień urazu, natłoku myśli, wzmożonej czujności, wrogości i izzzptdsywności zaleca się: karbamazepinę, wał* proiniany, węglan litu, piupranoloi lob kkwjdraę lam. gdzie zasadniczo dominuje lęk (z towarzyszącym obniżeniem nastroju, uporczywymi wspomnieniami lub objawem unikania), zaleca się stosowanie alpramlamc i buspizonu. Gdy zasadniczym symptomem PTSD jest depresja wspóhMnaejąca z objawem unikania, zaleca hę TLPD (amitryptyluię, dezypramżnę, mnpcammęi, SSRl {fiiiwoksaminę, fłuoksetyuę. paroksetynę, serualinę), selektywne mhdwnrf MAO-A (moklobemid). Gdy w spektrum objawowym dominują zaburzenia psychotyczne, zalecane jest podawanie neuroleptyków {zarówno typowych, jak i ryspetydomt). W razie zaburzeń snu z dommu-jącymi traumatycznymi marzeniami samymi zalecane jest dodatkowe stosowanie leków nasennych (pochodnych brnmduTrpmy, arpkkmu. zołpademu). Stosowanie benzodiazepin wymaga saczrgóhicf ostrożności ze względu na ryzyko ich nadużywania przez pacjentów.