DSC00109 3

7. Zaburzenia nawfcowe związane ze stresem... S14

utratą pracy, długotrwałe przebywanie w warunkach szkodliwych dla zdrowia. Niekorzystne czynniki biologiczne, takie jak częste choroby, złe odżywianie, intoksykacje, mogą pogarszać rokowania.

Leczenie zaburzeń neurastenicznych nie odbiega od sposobów leczenia innych zaburzeń nerwicowych. Ważna jest psychoterapia nacelowana na problem, również psychoterapia systematyczna, zwłaszcza w sytuacji, kiedy czynniki osobowościowe odgrywają istotną rolę. Można próbować przeciwdziałać czynnikom wywołującym zaburzenia poprzez wypoczynek, zmianę stylu żyda lub zmianę środowiska, jeśli jest to możliwe. W leczeniu farmakologicznym czasami zaleca się leki pizedwdepresyjne W ostatnich latach (1997) odnotowano również próby leczenia farmakologicznego neurastenii z użyciem preparatów ginko-btloba oraz piwagabiny - obydwa badania były przeprowadzone metodą podwójnej ślepej próby z użyciem placebo. Wyniki obydwu tych prób wydają się zachęcające, ale z pewnością wymagają jeszcze potwierdzenia.

2. Zespół depersonalizacji-derealizacji

Poczucie obcości własnej osoby i otaczającego świata nosi nazwę zespołu depersonałi-zacji-derealizacji. Ten fascynujący i ciągle niezrozumiały do końca fenomen kliniczny nie został jeszcze, mimo ogromnego postępu neurobiologii, w pełni wyjaśniony. Poczucie nierealności dotyczy różnych aspektów osobowości, może być odczuwane jako „odłączenie* od dała, myślenia, od uczuć, a nawet działania W takich stanach zachwiane zostaje najbardziej pierwotne przeżycie - poczucie rzeczywistości własnego istnienia. W depersonalizacji świat wydaje się mało realny, oddalony, przedmioty i ludzie inni, obcy, zmienieni Mimo że natura tych przeżyć jest niezwykle nieprzyjemna, pacjent ma świadomość, że zmiany te nie odpowiadają rzeczywistości.

W latach 1904 i 1906 z Hcymans opublikował wyniki badań prospektywnych, na podstawie których wnioskował, że przyczyną przeżyć depersonalizocyjnych jest czasowe obniżenie poziomu energii psychicznej. Uważał, że predyspozycją do tego rodzaju przeżyć jest wrażliwość emocjonalna, wahania nastroju, epizody apatii, czynniki osobowościowe oraz nieregularny rytm pracy.

W 1959 r. Roth opisał zespól „fobijno-lękowo-depcrsonalizacyjny", a w 1962 i wraz z Harperem wysnuł przypuszczenie, że zmiany płata skroniowego mogą być przyczyną zaburzeń fobijno-lękowych u pacjentów, którzy doświadczają przeżyć derealiza-cyjno-dcpersonalizacyjnych (cyt. za: Toni W. i wsp., 1996).

Zjawisko depersonalizacji jest od lat 60. wiązane z płatem skroniowym.

Badania ostatnich lat zwracają uwagę na podobieństwa między relacjami chorych doświadczających depersonalizacji i tych, u których nastąpiło organiczne rozłączenie na poziomie korowo-limbicznym (Sierra i Berrioa. 1998). Uważa się, żc przeżyciu de-pmonalizacyjne należy wiązać z aktywacją przedczołowego układu uwagi (prawa grzbietowo -boczna kora przedczołerwa) t zahamowaniem przedniej obręczy, co prowadzi do przeżywania „pustki umysłowej* i „obojętności na ból”.

Eddiartł i Hoffmann (1993) przedstawili opis kazuistyczny pacjenta, u którego w czasie epizodu depersonalizacji pojawiła się zmniejszona percepcja bólu, osiągająca nawet poziom znieczulenia. Autorzy sugerują, ze depersonalizację można rozumieć jako mechanizm obronny z pogranicza mechanizmów dojrzałych i niedojrzałych.