DSCF5336

57

1. Zagadnienia ogólne

kilkunastodniowy okres temperatury od 5 do 10 °C wiosną w czasie kiełkowania (pęcznienia ziarna i formowania kiełka) i wschodów. Zboża ozime przechodzą jary-zację jesienią w temperaturze od 0 do 5 °C w znacznie dłuższym czasie (jęczmień 10-30 dni, żyto 20—50 dni, pszenica 20—60 dni). Po tym okresie mogą już różnicować stożek wzrostu. Warunkiem niezbędnym do indukcji kwitnienia jest także światło. Gatunki należące do podrodziny wiechlinowatych są roślinami dnia długiego, a więc ich fotoperiod w określonej fazie rozwojowej powinien wynosić co najmniej 14 godzin w ciągu doby. Prawidłowy rozwój kłosa odbywa się podczas dłuższego dnia. Opóźnienie siewu zbóż jarych, przypadające na dłuższy dzień i wyższe temperatury, skraca okres rozwoju wegetatywnego, a przyspiesza kwitnienie, przez co niekorzystnie wpływa na intensywność różnicowania zawiązków kwiatostanu. Jest to główną przyczyną zmniejszenia liczby ziaren w kłosie, a tym samym niższego plonowania zbóż z opóźnionych zasiewów. Kukurydza i proso są roślinami dnia krótkiego, dlatego naświetlanie konieczne do ich rozwoju nie powinno przekraczać 12 godzin w ciągu doby.

Tabela 1.11. Średnie wylęganie zbóż (w skali 9°) w doświadczeniach przedrejestrowych (COBORU, 2000-2002)

Zboża	Wylęganie w fazie
	dojrzałość mleczna	przed zbiorem
Zboża jare
Pszenżyto	7,6	7,0
Pszenica	8,0	7,5
Owies	7,2	6,1
Jęczmień	7,6	6,6
Zboża ozime
Pszenżyto	8,5	7,0
Pszenica	8,3	7,1
Jęczmień	7,7	6,5
Żyto	8,2	6,0

Pierwszy etap różnicowania kwiatostanu rozpoczyna się od tworzenia pierście-niowato ułożonych podwójnych wałeczków kłosowych, których liczba odpowiada liczbie pięterek kłosa. Ten etap różnicowania się kwiatostanu zbóż rozpoczyna się zwykle w początkowym okresie fazy krzewienia. Po pewnym czasie wzdłuż tworzącego się zawiązka kwiatostanu zarysowuje się osadka kłosowa i odchodzące od niej po bokach kłoski, a cały kwiatostan nabiera dwubocznej symetrii. Następuje to już pod koniec krzewienia zbóż. Na początku fazy strzelania w źdźbło różnicują się w kłosie elementy składowe kłoska (plewy) i kwiatów (plewki), a nieco później rozwijają się organy rozrodcze - pylniki i słupek, oraz różnicują się komórki płciowe. Pod koniec fazy strzelania w źdźbło szybko zwiększa rozmiary cały kłos i prze-