DSCF5429

148 W. Budzyński, W. Szempuński

magnezu (łatwo wymywanego), co jest w ogóle warunkiem uzyskania plonu powyżej 2 t/ha (patrz rozdz. 5.7).

Fosfor i potas można zastosować w nawozach pojedynczych bądź kompleksowych o proporcji najbardziej zbliżonej do wyliczonego zapotrzebowania na te składniki. Na kompleksach 4 i 5 nawozy można dawać przedsiewnie. Na kompleksach słabszych dawkę dzieli się na dwie równe części, stosując przedsiewnie ('/₂) oraz w czasie wznowienia wegetacji (V₂). Zapobiega to stratom składników na glebach najbardziej przepuszczalnych.

Żyto dobrze wykorzystuje azot glebowy mineralizowany wiosną oraz azot z resztek pożniwnych. Aby uzyskać programowany plon 4 t/ha po przedplonach niezbożowych, należy jednorazowo zastosować 30-40 kg/ha N w czasie wznowienia wegetacji. Po przedplonach zbożowych pierwszym nawożeniem azotowym jest dawka przedsiewna (20-25 kg/ha N), przyspieszająca rozkład ścierniska i umożliwiająca rozkrzewienie żyta. Dawkę wiosenną 60-80 kg/ha należy zastosować w dwu terminach - w czasie wznowienia wegetacji (60%) i w fazie wydłużania trzeciego międzywęźla. Dawki powyżej 80-90 kg/ha N powodują jeszcze przyrost plonu, jednak ich efektywność jest już mała (rys. 2.12).

Aby został wytworzony plon 2,5-3 t/ha, dawka azotu powinna wynosić 20-30 kg N/ha. Na glebach silnie przepuszczalnych należy stosować amonową i mocznikową formę azotu, mniej ruchliwą i mniej szkodliwą dla środowiska.

Zwiększenie dawek azotu pod żyto powoduje przyrost zawartości białka w ziarnie (tab. 3.4). Jednocześnie jednak następuje pogorszenie wartości' wszystkich wyróżników jakości pastewnej białka, w tym i udziału aminokwasów egzogennych, ograniczających, czyli lizyny i metioniny.

Tabela 3.4. Poziom nawożenia azotem a plon i jakość wypiekowa ziarna żyta chlebowego odmiany Amilo (Budzyński, Gleń, 2003)