DSCF5670

384 F. Ceglarek, K. Zarzecka

piony świeżej biomasy mogą dochodzić do 200 rha'¹, a bulw - do 90 t • ha'¹ Część i podziemną bulwę, można skarmiać bezposrędnió bez uprzedniego gotowania rowania).

Bulwa topinamburu jest też atrakcyjna dla przemysłu. W krajach Europy Zachodniej i w Kanadzie roślinę tę, z racji jej znacznej wydajności, wykorzysfiaje j się na dużą skalę do produkcji alkoholu. Przerób tych bulw jest łatwiejszy niż I ziemniaka. Ze 100 kg bulw uzyskuje się 8—10 litrów spirytusu. Ponadto topinambur Jl może znaleźć zastosowanie w przemyśle spożywczym, szczególnie w cukiernictwie. | Bulwy o białej skórce i regularnym kształcie są chętnie używane do celów kulinar- J nych — na frytki, sałatki oraz w formie potraw gotowanych i smażonych. Bulwa topinamburu zawiera wielocukier - inulinę. Jest to cenny składnik pożywienia dla diabetyków, gdyż cukier ten nie zagraża ich zdrowiu. Duże znaczenie w leczenia chorób przewodu pokarmowego ma też sok z bulw oraz napary z kwiatówJBulwa topinamburu nadaje się na paszę dla zwierzyny leśnej. Plantacje mogą być wykorzystywane, np. na polach leśnych, przez kilka lat. Trzeba tylko zwracać uwagę na przerzedzanie roślin, bo bulwa nieprzerzedzana nadmiernie się zagęszcza (ponad 70 roślin na 1 m²).

Inną formą wykorzystania tego gatunku jest rekultywacja gruntów zdewastoyifj^H nych przez przemysł i gospodarkę komunalną. Wysokie, ponad 3 m, rośliny topi- i namburu mogą również stanowić doskonałą osłonę wysypisk śmieci oraz różnych'’! zwałowisk pokopalnianych i komunalnych.

Bulwy zawierają 14—26% suchej masy, a podstawowym ich składnikiem jest węglowodan inulina. Występuje ona w ilości 13—22% i jest rozpuszczalna w soku komórkowym, dzięki czemu bulwy znoszą mrozy przekraczające nawet -30 °C niezależnie od grubości okrywy śnieżnej. Zawartość białka dochodzi do około 1,9%, a tłuszczu — do 0,3% (tab. 2.1).

Tabela 2.1. Skład chemiczny świeżej masy bulw i części nadziemnych topinamburu (w %) (Kosaric, 1984)

Wyszczególnienie ............- . - ■	Bulwy	Części nadziemne f 1
I Woda Białko Tłuszcz Celuloza i hemiceluloza Węglowodany rozpuszczalne Popiół	73-81 0,8-3,3 0,1-0,3 0,8-1,5 11-20 (w tym 70-90% fruktozy) 0,8-1,4	66-75 2,8-3,6 j 0,5-1,8 , 4,6-7,7 j 12,0-18,7 2,4-4,4