DSCF5712

428 M. Kaunowska-Zoun

Burak wykorzystuje fosfor z nawozów w blisko 20%, a pobieranie tego makro-1 elementu przy plonie 40 t korzeni i liści wynosi około 60-80 kg z 1 ha. Wysokość* dawki nawozów fosforowych zależy od zasobności gleby w fosfor i wynosi około § 20-100 kg/ha P2O5. Na glebach bardzo ubogich w fosfor zaleca się dawki większe i w celu poprawienia zasobności gleb w ten składnik, co umożliwia bardziej racjo** nalne wykorzystanie nawozów. Na glebach wapiennych, na których następuje blo- * kowanie pobierania fosforu i szybsze uwstecznianie, dawki nawozów fosforowych E powinny być większe, a także należałoby stosować formy najbardziej rozpuszczał-1 ne, np. superfosfat. Nawozy fosforowe należy przyorać jesienią, gdyż tylko wtedy 1 rośliny będą mogły pobierać fosfor w okresie ich największego zapotrzebowania na 1 składniki pokarmowe, tj. w okresie rozwoju korzenia spichrzowego. Występujące w I tym okresie susze uniemożliwiają pobieranie fosforu z warstw płytszych.

Jeśli pod uprawę buraka stosuje się nawozy zielone, to nawożenie fosforem jest I wskazane przed wysiewem roślin na zielony nawóz. Na glebach bardzo ubogich | w fosfor, tam gdzie istnieje obawa, że młode rośliny nie znajdą dostatecznej ilości i tego składnika w wierzchniej warstwie gleby, zaleca się stosować przedsiewnie 30- 8 40 kg/ha P2O5.

Burak pobiera z gleby znaczne ilości potasu, a jego wykorzystanie z nawozów * mineralnych szacuje się na 60%. Toteż zalecane dawki w nawozach mineralnych* wynoszą 60-140 kg/ha K2O w zależności od zawartości potasu w glebie. Nawozy* potasowe wpływają korzystnie na plon, ale przede wszystkim zwiększają zawartość * cukru w korzeniach.

Nawożenie sodem, jako uzupełnienie nawożenia potasowego, stosuje się tylko 1 wtedy, gdy nie można pokryć zapotrzebowania buraka na potas. W doświadczę-j niach przeprowadzonych w JUNG przez Warchołową (1971) wykazano, że sód* wpływa korzystnie na plon i zawartość cukru wyłącznie wtedy, gdy w nawozach I stosunek sodu do potasu wynosi 1:1. Całkowite zastąpienie potasu sodem powodo- ,i wało spadek plonu korzeni i zawartości w nich cukru. Jednakże w Anglii na około* 75% plantacji stosuje się nawożenie sodem zastępującym potas, ponieważ nawozy 1 sodowe są tańsze (Draycott i in., 1997).

Przy dużej zasobności gleby w potas i zbyt dużych dawkach nawozów może na- I stąpić tzw. luksusowe pobieranie potasu przez rośliny, który jest gromadzony głów-1 nie w liściach. W korzeniach zwiększona koncentracja jonów w soku buraczanym utrudnia krystalizację sacharozy.

Niezależnie od wysokości dawek nawozów ważne są proporcje między składnikami. Przyjmuje się, że w Polsce stosunek N:P:K równy 1:0,8:1,2 jest najkorzystniejszy, ale w innych krajach proporcje te są różne. We Francji przyjmuje się stosunek 1:1:1, podobnie w Czechosłowacji. W warunkach dużej zasobności gleb w fosfor dobre są natomiast proporcje 1:0,5:1.

Największą efektywność nawożenia NPK stwierdza się na glebach o uregulowanych stosunkach wodno-powietrznych i zatrzymujących wilgoć, a ciepłe i wił-; gotne lato (lipiec, sierpień) sprzyja dobremu wykorzystaniu nawozów. Rośliny naj-l