DSCF5752

468 M. Kaunowska-Zdun

czeniu i małej główce jest najlepszy i gwarantuje dużą wydajność suszu. Korzenie™ rozwidlone (selerowate) i cienkie łatwo się kruszą w czasie zbioru i źle się prze4| chowują. W nazbyt grubych korzeniach wewnątrz rdzenia występują pęknięcia róż-* nej wielkości i kształtu, tzw. dziuple (kawerny, jamy), które potęgują gnicie korzeni.* Susz z korzeni dziuplastych jest porowaty i złej jakości.

Cykoria jest także rośliną fitosanitarną, jej uprawa może mieć szczególne zna* czenie w rejonach, gdzie występuje mątwik burakowy w znacznym nasileniu. Wy* dzieliny korzeniowe cykorii przyspieszają wylęganie mątwika, który ginie, nie i znajdując rośliny żywicielskiej. Inne formy cykorii — cykoria liściowa i pokrewna ' jej endywia - są używane jako warzywa. Korzenie cykorii mogą być też wykorzy* stywane jako surowiec w przemyśle gorzelniczym.

Cykoria bywa także uprawiana na paszę. W takim przypadku w korzystnych 1 warunkach glebowych i przy dostatecznej wilgotności można uzyskać w lecie nawet] 2-3 pokosy liści, a korzenie stanowią paszę późną jesienią i na początku zimy.

3.3. Skład chemiczny

Cykoria, podobnie jak inne gatunki z rodziny złożonych (np. topinambur), gromadzi w wakuolach komórek korzenia rozpuszczalną w wodzie inulinę (CćHioOs)* zbudowaną z cząsteczek fruktozy. Skład chemiczny korzeni cykorii przedstawiono!

Tabela 3.1. Skład chemiczny (%) korzeni cykorii (PKOO, 1964-1967)

Woda	Sucha masa	Inulina	Intybina	Azot ogólny	Popiół surowy	Tłuszcz surowy
74-75,8	24,2-26	12-14	0,021-0,181	U	1,1	0,35

w tabeli 3.1. Głównym składnikiem suchej masy jest wielocukier inulina. Wystęl pująca w korzeniach intybina to glikozyd nadający gorzkawy smak korzeniom i liściom cykorii. Tłuszcz i białko występują w korzeniach w małych ilościach. Aby upodobnić susz z cykorii do namiastek kawowych, praży się go w 140 °C przez 2 godziny, co powoduje karmelizację fruktozy i powstanie związków zapachowych podobnych do aromatu kawy prawdziwej. Cykoria jest też obecnie wykorzystywana do produkcji różnych napojów orzeźwiających.

3.4. Charakterystyka biologiczna

Cykoria uprawna (Cichorium intybus var. sativum) należy do rodziny złożonyci |Astraceae syn. Compositae). Jej formy hodowlane pochodzą od cykorii dzikiej (Cichorium intybus L. var. silvestre Bisch.), znanej jako cykoria podróżnik. Cykoria