DSCF5728

444 M. Kalinowska-Zdun

dzają znaczne szkody. Mszyce i płaszczyńca zwalcza się po ich pojawieniu, co jest sygnalizowane przez służbę IOR.

W ciągu całego okresu wegetacji duże szkody może wyrządzić mątwik burakowy (Heterodera schachtii Schmidt). Szybkie namnażanie się szkodnika powoduje bardzo duże zmniejszanie plonów. Żerują głównie samice na bocznych sorbujących korzeniach buraka. Porażone rośliny tworzą bardzo dużą liczbę korzeni bocznych, występuje wtedy tzw. broda. Nasileniu szkodników sprzyjają żyzne gleby próch-niczne o odczynie obojętnym, szybko nagrzewające się wiosną. W ograniczaniu szkodliwości mątwika duże znaczenie przypisuje się zmianowaniu. Na glebacn gdzie uprawia się buraka, należy unikać uprawy roślin żywicielskich mątwika, takich jak np. rzepak i inne gatunki z rodziny krzyżowych. W tych warunkach burak i inne rośliny żywicielskie nie powinny następować po sobie częściej jak co 4-5 lat. Pożądana jest uprawa gatunków o fitosanitarnym działaniu, takich jak: kukurydza, lucerna, len, konopie, żyto, specjalne odmiany gorczycy białej i rzodkwi, a w rejonach o nasileniu uprawy buraka duże znaczenie ma przede wszystkim cykoria. Róf śliny te pobudzają larwy do wyjścia z cyst, a ponieważ nie są ich żywicielami, więc larwy giną. Aktualnie dużego znaczenia zaczynają nabierać preparaty furadanu, który niszczy mątwika.

1.8. Zbiór

Okres zbioru korzeni buraka cukrowego jest ustalany w zależności od rozpoczęcia ich przerobu przez cukrownie. Zbiega się to na ogół w czasie z osiągnięciem przez rośliny zespołu dobrych cech jakościowych, co określa się jako dojrzałość korzeni. W tym okresie na skutek układu warunków klimatycznych są już zahamo^ wane procesy wzrostu, nie przybywa liści, które zmieniają kolor i stają się matowe, wiele liści jest żółtozielonych o wygiętej ku spodowi blaszce.

W okresie dojrzałości korzeni ich plon nie ulega zmianie, natomiast zawartość cukru osiąga wartości charakterystyczne dla odmiany, a zawartość związków (np. azotu aminowego, jonów sodu i potasu) utrudniających przerób technologiczny jest niska.

Zbiór korzeni składa się z trzech faz: obcięcia liści, wykopania korzeni i wy-] wiezienia ich z pola. Liście z główkami przeznaczone na paszę także są wywożone i zakiszane lub, coraz częściej, przeznacza się je na zielony nawóz i przyoruje.

Liście obcina się z epikotylem, czyli tzw. główką. Wysokość obcięcia liści jest bardzo ważna, decyduje bowiem o plonie korzeni i zawartości w nich cukru. Zbyt wysokie obcięcie główki powiększa plon korzeni, ale powoduje, że zawartość ; w nich cukru jest mniejsza, bo w główce jest go tylko 12%, większa jest natomiast ■ zawartość związków utrudniających jego wydobycie. Zbyt niskie obcięcie (ogło-J wienie) zmniejsza plon korzeni i cukru. Prawidłowe obcięcie powinno usuwać epi-1