DSCF6678

Gewc :— ^Ł" / Kum do oznaczania owaoow

Hyc. 34. Skrzydła pokrywowe z widocznym użył kowani cm prosloskrzydlych; na podał. Pławilszczikow 1972, zmienione

Ryt 39. Skrzydło motyla z łuskami; na podstawie Sznranwicz 1949

Ryc. 36- Odnóża skoczne prosto-skrzydlych

Ryt. 35. Skizydło pokrywowe karaczana

Ryc. 38. Skrzydła błoniaste pluskwiaków równoskrzydiych (Homoptera) ze szwem klawalnym, A - piewiki Fulgoroidea, B - piewiki Membracoidea, C — koliszki Psyiloidea, D - mączliki Aleyrodoidea, E - mszyce Aphidoidea; na podst. Ler 1988, zmienione

Ryc. 37. Pluskwiaki różnoskrzydle (Heteroptera) Półpokrywy: A - typ Lygaeidae, B - typ Anthocoridae,

C - typ Miridae, a) cłatnts, b) membrana, c) cmium, d) cuneus, e) embolium,

f) vena subeubitalis,

g) ntcsocortum, h) ezocorium; samica Andus einnamomtus Panu

D - makropteryczna, E - brachy-pteryczna; A - C na podstawie Steinmann i Zombori 1985; D, E na podstawie Brauns 1964, zmienione

4. Klucze do Douczania

10(11). Głowa prawie całkowicie ukryta pod szerokim i tarczowatym mnofin Skrzydła I pary o użytkowaniu jak na ryc. 35, często (Ariaszcza u samej krótsze od odwłoka, niekiedy sięgające zaledwie potowy 1*4060 ciała [Phyllodromica sp.). Szybko biegające, także w domach (samce często z kokonami), aktywne nocą...................hełmce (karaczany) Błattoptera

11(10). Cała głowa od góry wyraźnie widoczna, pronotum znacznie krótsze' rzadki tarczowate (niektóre Homoptera -Cicadodea) 12

12(13). Dtogpśćpronotum znacznie większa od sumy długości pozostałych segmentów tułowia. Odnóża przednie silne i charakterystycznie wydłużone, chwytne pozostałe kończyny bardzo długie i cienkie, kroczne. Wyspecjańzowane drapieżniki. Owady czatują na ofiarę nieruchomo w charakterys%tzre-

.modlitewnej" pozie............—----------------- modliszki Mantoptera

W Polsce tylko Mantis religiosa Linnaeus. 1758; gatunek chroniony!

13(12). Pronotum znacznie krótsze, jeżeli wydłużone, to kończyny przedme o charakterze grzebnym, turkuć posadek (GryHolalpagryttoialpaLj 14

14(15). Uda tylnych odnóży silnie zgrubiałe i w spoczynku charakterystyczr-e joax* (ryc. 36) — typowe odnóża skoczne. Aparat gębowy gryzący Główne w zbiorowiskach trawiastych ł w koronach drzew, skaczące 1 nisko połat^ące średniej wielkości owady, niekiedy żyją w ziemi (Gryllidae, Grytlotaipidaej .—..................................................prostoskrzydłe Orthoptera; fpars

15(14). Uda tylnych odnóży niezgrubłatełwspoczynku ułożone inaczej. Aoarat gębowy kłująco-ssący........................................................................ 1$

16(17). Nasada khgki najczęściej na wierzchołku gowy, Wigka niekiedy sflrie wydęta, przylegająca do tułowia i skierowana ku tytowi ciała. Skrzydła (pary przeważne ze szwem klawalnym (sutura clavails) i często znacznie skrócone (ryc 37 ..........................................pluskwiaki różnoskrzydłe Homiptora; (pars)

17(16). Nasada kłujki na spodzie głowy, kłujka często ukryta między nasadami koA czyn. Skrzydła I pary przeważnie z sutura clavalls i niekiedy mocno skrócone ........................................pluskwiaki równoaluzydto Homoptera; (pars

18(9). Obie pary skrzydeł błoniaste, przeważnie przejrzyste, często wybawne lub pokryte włoskami albo łuskami .............................................19

19(20). Na skrzydłach I pary jest szew klawałny (ryc. 38).......................

........................................pluskwiaki równoskizydie Homoptera; parsi

20(19). Na skrzydłach I pary brak szwu klawa!nego...................... 21

21(22). Skrzydła I pary, a także skradła tylne I całe ciało owada pokryte gęsto drobnymi łuskami (rys. 39), które ochraniają błoniastą powierzchnię skrzydeł oraz maskują przebieg żyłek. Najczęściej bardzo szerokie i barwne skrzydła. Aparat gębowy ssący, z wyjątkiem niektórych drobnych motyli (Microlepł

dopiera) o zredukowanym aparacie gębowym.......................................

.................................................................. motyle Lepldoptera; (pars)

22(21) Powierzchnie skrzydeł bez łusek.....................................................23

23(24) Skrzydła I pary pokryte włoskami, podłużne użytkowanie gęste. Spotykane często w pobliżu zbiorników wodnych, niektóre przylatują do źródeł światła ......................................................................... chnacłfcł Trictoptera

24(23) Powierzchnia skrzydeł gładka, bez łusek I gęstych włosków...............25