DSCN1770

18 Nomenklatura

i normy zachowań: 3) czy obserwuje się podobne ścieżki ruchliwości społecznej i podobny profil statusowy (rób. [G. Mink 1992, s. 781). Wyniki badań wskazują, że działacze dawnej komunistycznej nomenklatury proces przejmowania majątku państwa uznają raczej za wynik nacisków sytuacyjnych występujących pod koniec lat osiemdziesiątych niż rezultat świadomej kalkulacji. Prywatyzacji dokonywano głównie po to. aby zapewnić podwyżki płac dla załogi. Celem nie była zmiana systemu ekonomicznego- W dalszym ciągu pozostać miał system monocentryczny, wzrost demokratyzacji następować miał wyłącznie w obrębie partii rządzącej. Tym niemniej właśnie członkowie dawnej nomenklatury uznają się za głównych autorów przemian ustrojowych z 1989 r.; NSZZ „Solidarność" uznają za zbyt słabą siłę. niezdolną - w ówczesnych warunkach - do dokonania tak daleko idących przeobrażeń (zob. [G. Mink 1992, s. 79-80]). Tego typu postrzeganie zachodzących procesów oraz przedstawione opinie należy traktować jako swoiste derywaty lub racjonalizacje er post. pozwalające lepiej zaadoptować się do zaistniałej sytuacji. Nie uwzględnia się tu ponadto wewnętrznego zróżnicowania w obrębie tej nomenklatury.

A. Podgórecki [1995. s. 215-227] wyróżnia sześć typów nomenklatury w społeczeństwie postkomunistycznym: I) nomenklaturę „właściwą". 2) antynomenklaturę („białą"). 3) nomenklaturę ..samoodtwarza-jącą się” („różową"), 4) „rozczarowaną" nomenklaturę („czarną"). 5) nowo powstałe ugrupowania neoliberalne, 6) samozwańczą kommomcnklaiurę. Pierwszy typ — nomenklatura „właściwa" - to nomenklatura typu komunistycznego Antynomenklatura to kręgi byłych dysydentów, które po zmianie ustroju zajęły czołowe pozycje we władzach państwowych Nomenklatura „samoodtwa-rzająca się” to byli członkowie partii komunistycznej odnoszący sukcesy ekonomiczne. Nomenklatura „rozczarowana” („wywłaszczona" lub „czarna") to przedstawiciele dawnego aparatu zarządzania i ucisku u rzy nie zdołali przekształcić się w szczoną nomenklaturę. Neoliberalna I'?’ talistyczna nomenklatura to wąskie .młodych biznesmenów" odnoszących <?' cesy ekonomiczne, poruszając sięczęstóT granicy prawa. Samozwańcza kowmon**. kłatura to grupy intelektualistów, kfe wkroczyli do życia społeczno-politycznej 2. Schemat analizy i badania system* oraz organizacji społecznych w szkole fe. dań empirycznych zapoczątkowanej pas Fićdćrica Le Playa. Edmond Demofei Henri de Tourville. Paul de Rousiers. Rj. bert Pinot i inni starając się zachować a-sadnicze cechy podejścia F. Le Playa. z a-razem przezwyciężyć ograniczoność jeą metody (m.in. koncentracja wyłącznie ra badaniu rodziny), opracowali swoisty lau-log zjawisk społeczny ch, który winien być uwzględniany w wyjaśnianiu rzeczywistości społecznej. Wyróżnione typy zjawisk erst sposób analizy i opisu systemu społecznie określony został przez jej autorów jako ..nomenklatura". Termin ten odnosił się także do publikacji La nomenclature <it •-science sociale. w której przedstawiono ą propozycję. W pracy tej uwzględniono 25 działów, składających się z licznych kategorii szczegółowych, które należy brać pcć uwagę przy opisie i wyjaśnianiu rzeczywistości społecznej. Starano się je uporządkować od zjawisk najprostszych do złożonych. Pierwsze dziesięć kategorii odnosi są do różnych aspektów życia rodziny. Ponadto uwzględniono m.in. kulturę intelektualną religię. sąsiedztwo, korporacje, parafię, centrum miasta (city), prowincję, państwo, ekspansję społeczeństwa (zjawiska emigracji, inwazji, kolonizacji), typy kontaktów z innymi społeczeństwami, historię danego społeczeństwa. jego rangę, wynikającą z wkładu do kultury ogólnej (zob. |P Sorokm 1928. s. 70-72]). (A.S.)

Zob. elita, klasy społeczne, nowomowa. ruchliwość społeczno, socjologia ekonomiczna, struktura społeczna.