Finanse p stwa Wypych8 059

Wybrane instrumenty zarządzania finansami w przedsiębiorstwie

i wewnętrzne (niezależne i zależne od banku).

Podstawowym czynnikiem wpływającym na stopę oprocentowania kredytu są podstawowe stopy procentowe (stopa kredytu redyskontowego, kredytu lombardowego, kredytu refinansowego) określane przez bank centralny realizujący politykę pieniężną państwa. Istotne są również takie przesłanki, jak: kwota kredytu i okres kredytowania. Wpływają one bowiem na stopień płynności funduszy pieniężnych jakimi dysponuje bank. Większa kwota kredytu i dłuższy okres kredytowania przyczyniają się do zmniejszenia płynności wspomnianych funduszy, a tym samym zwiększa się ryzyko i koszt kredytu.

Ważnym elementem przetargowym przy ustalania stopy procentowej jest sytuacja ekonomiczno-finansowa kredytobiorcy. Kredytobiorca charakteryzujący się wysokim kapitałem własnym i dobrą kondycją finansową, legitymujący się zdolnością kredytową oraz współpracujący od dłuższego czasu z bankiem będącym kredytodawcą ma znaczne szanse wynegocjowania korzystnych dla siebie warunków (niższej stopy kredytowej). W znacznie gorszej sytuacji znajdują się kredytobiorcy nie spełniający tych warunków, gdyż udzielane im kredyty będą mieć wyższą stopę procentową. Typowym przykładem tej ostatniej grupy kredytobiorców są małe firmy dopiero rozpoczynające działalność gospodarczą.

Na poziom stopy oprocentowania kredytu bankowego wpływają także: forma zabezpieczenia kredytu, sposób naliczania odsetek, źródła środków pieniężnych wykorzystywanych do spłaty kredytu oraz terminy spłat. Koszt kredytu jest uzależniony również od marży bankowej, która pokrywa koszty banku oraz zapewnia mu pewien poziom zysku.

Wpływ wyżej zasygnalizowanych czynników na poziom oprocentowania kredytu bankowego ukazuje w sposób obrazowy następujący schemat:

Stopa

oprocentowania

kredytu

bankowego

Podstawowa

stopa

procentowa

Premia z tytułu płynności

Premia za ryzyko niewypłacalności i nieterminowości spłat

Prenia

uwzgkttóaj^ca warniki pożyczki

Marża

banku

Stopa procentowa jest ceną kapitału na rynku finansowym, a jej poziom zależy zarówno od ogólnej sytuacji gospodarczej kraju jak i od kondycji finansowej dłużników. Jest jednak rzeczą charakterystyczną, że podstawowa stopa procentowa (niezależna od sytuacji dłużnika) wykazuje wyraźny związek z przeciętną stopą zysku w całej gospodarce. Wspomniane stopy wykazują tendencję wyrównywania się. Tendencja ta jest efektem zmian w zakresie wykorzystywania środków obcych (kredytów, pożyczek).

Jeżeli środki obce są tańsze od kapitałów własnych to następuje szersze wykorzystanie środków pożyczkowych, co z jednej strony zwiększa kapitały zaangażowane w działalność gospodarczą - w efekcie zmniejsza się stopa zysku, a z drugiej strony zwiększa się zadłużenie - rośnie ryzyko niewypłacalności, a w efekcie rosną koszty kapitałów obcych. Jednocześnie zyski dzielone są na większą sumę zaangażowanych kapitałów. Wszystko to powoduje spadek stopy zysku (stopy zwrotu z zaangażowanych kapitałów w działalność gospodarczą).

Natomiast w sytuacji odwrotnej - droższych kapitałów obcych -przedsiębiorcy nie będą zainteresowani wykorzystywaniem środków obcych (kredytów, pożyczek), co wpłynie na ograniczenie inwestowania kapitału, tym samym wzrośnie jego krańcowa produktywność (przyrost produkcji do przyrostu kapitału). Spowoduje to wzrost stopy zysku (stopy zwrotu z kapitału) i zbliżenie jej do poziomu stopy procentowej.

Konsekwencją tej prawidłowości jest to, że w praktyce gospodarczej często używany jest termin „stopa procentowa” z pełną świadomością, iż odzwierciedla ona zarówno procent od zaciągniętych długów, jak i zwrot z kapitałów (stopę zysku).

Należy również nadmienić, że na poziom stopy procentowej istotny wpływ wywiera polityka banku centralnego, który wykorzystuje ją często jako instrument sterowania procesami gospodarczymi. Poprzez zmianę wysokości stopy procentowej można oddziaływać na aktywność gospodarczą, skalę inflacji. Bank centralny osiąga to głównie poprzez kształtowanie stopy kredytów redyskontowego, lombardowego i refinansowego, a także poprzez wpływanie na wysokość rezerw obowiązkowych banków.

Jak wyżej wspomniano stopa procentowa jest ceną jaką płaci dłużnik chcący wcześniej dysponować pewnymi dobrami, albo - ceną jaką należy zapłacić wierzycielowi, który zrezygnował na pewien czas z dysponowania dobrami.. Stwierdzenie to świadczy o możliwości wykorzystywania stopy procentowej jako narzędzia służącego do wyznaczania relacji wymiany między dobrami bieżącymi i przyszłymi. Ta właściwość stopy procentowej znajduje szerokie zastosowanie w wycenie wartości kapitału w czasie. Stopa procentowa w rachunku wartości