Tablica 4.2. Modelowe ujęcie sprawozdania z przepływu środków pieniężnych
A. Stan środków na początek okresu sprawozdawczego
B. Przepływy środków pieniężnych w ramach działalności operacyjnej
I. Wynik finansowy- netto
II. Ważniejsze korekty wyniku finansowego
a) o pozycje niepieniężne doprowadzające zysk (kategorię memoriałową) do kategorii pieniężnej
(+) amortyzacja
(+/-) wynik netto ze sprzedaży (likwidacji) środków trwałych (+/-) saldo zmian rezerw
b) o pozycje nie należące do działalności operacyjnej
(-) przychody finansowe (+) kaszty finansowe
c) nadajęce wynikowi finansowemu netto ostateczny wymiar gotówkowy dla działalności operacyjnej
(+/-) zmiana stanu zobowiązań bieżących
(+/-) zmiana stanu zapasów
(+/-) zmiana stanu należności bieżących
_III.Nadwyżka pieniężna netto z działalności operacyjnej (1 +/- II)_
C. Przepływy środków pieniężnych w ramach działalności inwestycyjnej
I. Wpływy ze sprzedaży składników- majątku trwałego i lokat krótkoterminowych
II. Wydatki na nabycie składników majątku trwałego i lokat krótkoterminowych
III. Otrzymane dywidendy i odsetki (od udziałów, akcji, lokat, udzielonych pożyczek)
_IV. Nadwyżka pieniężna netto z działalności inwestycyjnej (I - II + III)_
D. Przepływy- środków- pieniężnych w ramach działalności finansowej
I. Wpływy z emisji akcji i udziałów własnych oraz dopłat do kapitału
II. Uzyskane kredyty bankowe, pożyczki oraz wpływy z emisji obligacji
III. Spłata kredytów-, pożyczek oraz wykup obligacji
IV. Zapłata odsetek od kredytów-, pożyczek i obligacji
V. Wyplata dywidend
VI. Płatności zobowiązań z tytułu leasingu llnansow-ego
VII. Dodatnie (+) lub ujemne (-) różnice kursowe
_VIII. Nadwyżka pieniężna netto z działalności finansowej (I-HI-III-1V-V-VI+/-VII)
E. Zmiana stanu środków pieniężnych netto (B +/- C +/- D)_
F. Stan środków pieniężnych na koniec okresu sprawozdawczego (A +/- E)_
Sprawozdanie przepływu środków pieniężnych w praktyce może przyjąć także postać zestawienia przepływów funduszy, określanego także jako sprawozdanie z pozycji finansowej przedsiębiorstwa. Modyfikacja (odmienny sposób ujęcia) sprowadza się przede wszystkim do innego zdefiniowania przepływów. Fundusze interpretowane są jako środki płynne netto, czyli tzw. kapitał pracujący (aktywa obrotowe pomniejszone o zobowiązania krótkoterminowe - problem zarządzania kapitałem pracującym prezentowany jest jako odrębne zagadnienie w dalszej części opracowania). Z uwagi na mniejszą przydatność analityczną oraz fakt, iż w ustawie o rachunkowości nie rozważa się takiej formy sprawozdania, jego szczegółowy opis zostaje pominięty.
*
* *
Między podstawowymi sprawozdaniami finansowymi zachodzą oczywiście określone powiązania. Wynik finansowy netto z rachunku zysków i strat wykazywany jest w bilansie. Koszty finansowe pozostają w ścisłej relacji z wysokością kredytów i pożyczek, podobnie jak przychody finansowe w finansowymi składnikami majątku trwałego. Z kolei sprawozdanie z przepływów finansowych bazuje między innymi na informacjach zawartych zarówno w rachunku wyników, jak i w bilansie. Porównując stan początkowy i stan końcowy poszczególnych pozycji bilansu możliwe jest ustalenie zmian w składnikach majątkowych. Dane te uzupełnione o informacje z rachunku wyników oraz z zapisów księgowych pozwalają wyodrębnić przepływy środków pieniężnych w ramach poszczególnych rodzajów działalności przedsiębiorstwa: operacyjnej, finansowej i inwestycyjnej oraz określić nadwyżki finansowe netto w każdej z tych działalności.
Ocena przedsiębiorstwa przez pryzmat finansów możliwa jest jedynie w oparciu łączne wykorzystanie wszystkich trzech sprawozdań. Każde z tych sprawozdań spełnia określoną rolę. Bilans stanowi swoisty raport o kondycji finansowej przedsiębiorstwa, charakteryzując jednocześnie na określony moment czasowy jego strukturę majątkową oraz źródła finansowania majątku. Wartość poznawcza bilansu polega jednak i na tym, że porównując stany początkowe i końcowe możemy stwierdzić określone tendencje zmian. Rachunek strat i zysków jest z kolei raportem o dokonaniach przedsiębiorstwa w ciągu okresu sprawozdawczego: wszystkie wielkości w tym sprawozdaniu są strumieniami finansowymi sprowadzonymi do konkretnego przedziału czasowego. Zestawienie przepływu środków pieniężnych, jakkolwiek bardzo pożyteczne pod pewnymi względami, nie zawiera jednak informacji niezbędnych do określania kondycji finansowej i stwierdzenia, czy przedsiębiorstwo jest rentowne. Przepływy pieniężne nie uwzględniają wszystkich przychodów i wszystkich wydatków odnoszących się do danego okresu. Aby obliczyć zysk, konieczna jest pełniejsza informacja księgowa, związana z zasadą przypisania przychodów i wydatków temu okresowi, w którym zostały one uzyskane lub poniesione. Taki sposób księgowania jest niezbędny w celu otrzymania kompleksowego obrazu przedsiębiorstwa, a zwłaszcza jego aktywów innych niż środki pieniężne, zobowiązań i innych źródeł kapitału. W dalszej części podręcz-