Finanse p stwa Wypych60 361

Ocena finansowa przeasięwzięc rozwojowycn

wym i inwestowaniem finansowym (obok zakresu przedmiotowego) dotyczą stopnia płynności zainwestowanego kapitału oraz charakteru generowanych efektów: w przypadku inwestycji rzeczowych płynność kapitału jest ograniczona a efekty sprowadzają się do zysku lub nadwyżki finansowej, w przypadku inwestycji finansowych efektem jest wartość dochodowa.

Podejmowanie decyzji inwestycyjnych wymaga wartościowania zamierzeń rozwojowych, co łączy się z potrzebą porównywania spodziewanych efektów z nakładami niezbędnymi dla ich pozyskiwania. Pojawia się kwestia oceny opłacalności projektów inwestycyjnych i ich selekcji w celu wyboru najbardziej opłacalnego projektu rozwojowego. Istotną rolę spełnia tu rachunek efektywności inwestycji, a w szczególności finansowa ocena projektów inwestycyjnych.

2. Kryterium wyboru projektów w budżecie inwestycyjnym

Założenie nowej firmy, a także rozwój już istniejących przedsiębiorstw jest uzależniony od trafnego wyboru kierunku inwestowania. Firmy inwestują w różne składniki aktywów. Celem inwestowania jest powiększanie majątku przedsiębiorstwa mającego bezpośredni wpływ na zdolność firmy do osiągania celów operacyjnych i strategicznych. W najprostszym ujęciu oznacza to poszukiwanie takich aktywów, które mają większą wartość dla firmy niż kosztują, a więc wartość ich jest wyższa niż poniesione koszty wytworzenia lub cena nabycia. Realizowane przedsięwzięcia inwestycyjne charakteryzują się z reguły różnym poziomem rentowności. Wybór odpowiedniego wariantu inwestycyjnego jest związany więc z oceną ich efektywności ekonomicznej przy pomocy stosowanych metod oceny projektów rozwojowych, które powinny pomóc odpowiedzieć na następujące kwestie:

-    jakie kryteria opłacalności spełniają określone warianty,

-    jakie różnice w opłacalności występują pomiędzy różnymi wariantami inwestowania.

Wynikiem tego typu oceny powinna być sugestia do podjęcia określonej decyzji dotyczącej inwestycji. Zwykle modele oceny projektów inwestycyjnych dzielimy na:

-    modele tradycyjne,

- modele finansowe.

Modele tradycyjne oceny inwestycji zostały opracowane przez księgowych i prezentują pogląd, że kryterium wyboru dla decyzji długoterminowych stanowią wskaźniki zyskowności. Natomiast dla decyzji krótkoterminowych podstawowym kryterium jest płynność., a zyskowność stanowi jedynie kryterium pomocnicze.

Modele finansowe oceny inwestycji bazują na koncepcji maksymalizacji majątku akcjonariuszy (maximizing shareholders “wealth”) i kwestii ryzyka. Nie można powiedzieć, że modele finansowe są lepsze od modeli tradycyjnych, bo tak naprawdę optymalną sytuację mamy wtedy, gdy oba typy modeli dają podstawy do podjęcia tej samej decyzji. Natomiast rozbieżność wyników ocen stanowi dylemat, którego rozwiązanie powierza się dyrektorom finansowym i okoliczność ta jest jeszcze jednym argumentem uzasadniającym ich wysokie pensje.

Rachunek ekonomiczny służący ocenie przedsięwzięć rozwojowych powinien mieć jasno określone kryterium tego rachunku, a więc takiej wielkości, której optymalizacja pozwoliłaby na ocenę rozpatrywanych wariantów tych przedsięwzięć. Nadrzędnym miernikiem skali i kierunków inwestowania są cele firmy, dlatego też projekty rozwojowe powinny przyczyniać się do ich realizacji. Projekty rozwojowe powinny być powiązane ze strategicznym planem firmy. Podstawowym długookresowym celem przedsiębiorstwa jest maksymalizacja finansowych korzyści współwłaścicieli prowadząca do wzrostu wartości firmy. Wartość ta kształtuje się w znacznym stopniu pod wpływem przewidywanych zysków firmy, które powinny być realizowane z zapewnieniem jej przetrwania i rozwoju. Dlatego w praktyce gospodarczej często przyjmuje się, że kryterium selekcji przedsięwzięć inwestycyjnych na poziomie mikroekonomicznym powinien być zysk. Akceptacja przedsięwzięć rozwojowych oparta byłaby na wyborze tych projektów, które pozwalałyby na maksymalizację zysku. Maksymalizacja zysku, stanowiąca kryterium wyboru dla decyzji krótkoterminowych, może budzić poważne zastrzeżenia szczególnie wtedy, gdy wydłuża się horyzont podejmowanych decyzji. Możemy przyjąć, że w decyzjach inwestycyjnych powinno raczej dominować kryterium optymalizacji zysku, które sprzyja rozwojowi przedsiębiorstwa w dłuższym horyzoncie czasowym i przyczynia się do powiększenia jego wartości. Jednakże kategoria zysku, jako kryterium wyboru nie w pełni zadowala inwestorów, bowiem nie uwzględnia czynnika czasu i ryzyka.

Czynnik czasu wiąże się z rozciągnięciem w czasie realizowanych

361