Dąbrowski Kulpiński120

wiadających im potrzeb jednostki od interwencji opiekuńczej. Ilekroć bowiem z określonymi potrzebami jednostki nie idą w parze jej odpowiednie możliwości własne zaspokojenia, powstaje obiektywne zapotrzebowanie na działania opiekuńcze ze strony ludzi, którzy mają takie dyspozycje.

Niezdolności ludzi do samodzielnego zaspokajania i regulowania swych potrzeb tworzą wysoce zróżnicowaną kategorię, tak ze względu na wielorakość potrzeb, których dotyczą, jak i różne swe endogenne przyczyny. Mimo to łączą je dwie zasadnicze, wspólne cechy pozwalające na wyodrębnienie ich jako heterogenicznej całości: pierwsza zawiera się już w samej nazwie - niezdolności, których „odwrotną stroną” są określone niesymetryczne zależności od otoczenia, druga zaś polega na tym, iż powodują one te same implikacje - potrzeby ponadpodmiotowe i dalej opiekę. Zawsze bowiem rzeczywiste niezdolności do samodzielnego zaspokajania swych potrzeb, mimo że mogą różnić się między sobą zakresem, stopniem i przyczynami powstawania, pozostają wciąż nimi, stwarzając potrzeby ponadpodmiotowe i niezbędność interwencji opiekuńczej.

POTRZEBY PONADPODMIOTOWE

normalne

(uznawane za właściwe)

substandardowe

(wynikające z ujemnych dewiacji)

standardowe

— normalne

hiperstandardowe

— dzieciństwa

endogenne

zależne

niezależne

zależne

niezależne

— indywidualne (pozytywne)

10.3. Graficzne obrazy struktury funkcjonalnej opieki

Przedstawione w skrócie podstawowe elementy strukturalne opieki oraz funkcjonalny układ ilustruje skrótowo schemat:

Nakreślony schemat odnosi się do każdego systemu opiekuńczego w rozumieniu przyjętej definicji opieki, niezależnie od jej przedmiotu, formy i zakresu. Jest to model rzeczywistej opieki, który może być równocześnie mo-delem-wzorcem, pod warunkiem spełnienia postulowanych wartości w każdym ^z podstawowych jego składników. Liczba składników strukturalnych sprowadza się ^[u do syntetycznego wystarczającego minimum, będącego koniecznym warunkiem aktualizacji właściwego przebiegu opieki.

Stąd nie ma tu m.in. wyodrębnionych materialnych zasobów sprawowania opieki, tkwiących w odpowiednich sytuacjach, niezdolności podopiecznych do sa-moregulacji itd.

Rozmieszczone w wewnętrznym kole elementy składowe opieki oraz ich układ relacyjny — symbolizowany wieloma dwukierunkowymi wektorami - tworzą

127