IMG38

ziarna, spowodowane przede wszystkim poprzeczną oscylacją łuku przy niskich częstotliwościach, redukują w znacznym stopniu pęknięcia krystalizacyjne i podwyższają zarówno wytrzymałość, jak i ciągliwość spoiny.

W wypadku spawania wielowarstwowego, kiedy kolejny ścieg przetapia warstwę metalu poprzednio ułożonego, w roli podkładek (zarodków krzepnięcia) występują ziarna kolumnowe wcześniej wykonanego ściegu. Na przekroju poprzecznym takiej spoiny wielowarstwowej (rys. 6.33) widać, że dendryty wyrastają z warstwy wcześniej ułożonej. Następuje więc dalszy wzrost i pogrubianie się ziaren o sprzyjającej orientacji, przez co struktura staje się gruboziarnista. W skali makroskopowej wygląda to tak, jakby niektóre ziarna rosły od grani spoiny przez całą jej grubość niezależnie od liczby ściegów. Struktura tego typu nazywana jest strukturą transkrystaliczi\ą. Występuje ona wtedy, kiedy spoina nie ulega przemianom fazowym przy nagrzewaniu i chłodzeniu, na przykład w stalach austenitycznych, miedzi, aluminium czy niklu. Spoiny o takiej strukturze mają złe właściwości plastyczne oraz dużą skłonność do pęknięć gorących.

Rys. 6.33. Struktura transkrystaliczna w wielościegowej spoinie stali austenitycznej: a) makrostruktu-ra (liniami przerywanymi zaznaczono linie wtopienia do poszczególnych ściegów), b) mikrostruktura w obszarze linii wtopienia między pierwszym a drugim ściegiem. W roli zarodków ziaren występują

częściowo nadtopione krystality poprzedniego ściegu

Aby ograniczyć wzrost ziaren uprzywilejowanych, należy zmieniać kierunek spawania. Schemat kierunków układania ściegów w celu eliminacji zjawiska transkrystalizacji pokazano na rysunku 6.34. Rysunek 6.35 przedstawia natomiast strukturę obszaru linii wtopienia między ściegami układanymi w różnych kierunkach. Widoczne jest hamowanie wzrostu ziaren uprzywilejowanych przy układaniu pierwszego ściegu i wzrost ziaren, które miały uprzednio niekorzystną orientację wzrostu.