IMG30

156

i tr/picnników. przed wylotem postaci dorosłych wysuwają się / chodników na pow_lcr chntę pniaków, a poczwarki wiclblądki zmieniają położenie swego ciała pod kor^ / itd. Zdrowe poczwarki motyli swobodnie poruszają odwłokiem, niekiedy gwałtownymi ^ chami. Poczwarki znajdują się przeważnie w miejscach zabezpieczonych przed wrog_JItl i niekorzystnym działaniem czynników atmosferycznych. Larwy licznych kózkowatych zerujących pod korą drzew wygryzają przed przepoczwarzeniem hakowate i głębokie komo. ry (kolebki poczwarkowe) w drewnie, inne gatunki tej rodziny i niektóre inne owady (np. większość smolików) budują kolebki poczwarkowe. nierzadko wyścielone wiórkami pod korą drzew (rys. 4.I4A). Gąsienice rolnic, larwy sprężyków przygotowują w glebie, dzięki specjalnym ruchom ciała, kolebki poczwarkowe w formie jamek o utwardzonych .ściankach.

Charakterystycznym sposobem zabezpieczania poczwarek zamkniętych wielu motyli oraz poczwarek wolnych większości błonkoskrzydłych i niektórych chrząszczy jest budo. wa oprzędu (kokonu), którym przepoczwarzająca się larwa otacza swoje ciało. Opr/ęd może być utworzony wyłącznie z przędzy będącej produktem gruczołów przędnych (motyle. błonkoskrzydłe), a w specyficznych przypadkach pnłduktem cewek Malpighiego (nieliczne chrząszcze, a nt.in. skoczonos dębowiec. oprzędzik). Niekiedy oprzędy są utworzone

Ryauneli^^^^ (n* końcu chodnika larwalnego na wewnętrznej stronie kory |odty) rębacz ££ flhaprum nquiu<ot L (fet 8 Kmetski)

. „mentów drewna, liści, gleby itp. materiału n, i    -|₅₇

' ".ark. czerwicy) lub zlepionego śliną (kokohty S^k""'^{80 Pr/}*W (np u ^cl Specjalnym zabezpieczeniem charaktery^,

> Leich Brachycera, np. rączyc. U tvch    Poczwarki „JL '^ukow«ych).

^k ućana. ale ulega inkrustacji substancjami b,alk^™ °^SU'^{ma sk6}*a    ^much,™'k

Iw!'r (baryłkę), wewnątrz którego znajduje się poczS^ ^bar>"»^a y

Rozwój poczwarki przebiega na tle procesu histoecnej* _i0Slatccznym ukształtowaniu cala postaci dorosłej może nasun.a ^ ^Złk°^6czeniu ^regn pauza). Stąd też okres, w którym owad znajduje si, w stadium    ^,dL

slcj przebywającej w osłonie poczwarkowej), może byt bard,,,^ '^(Iub P°«ac. doro-tunków i wahać się od kilku dni do kilku lat.    ^{ny u} P°^szczcgólnych ga-

Innym zjawiskiem jest diapauza larw boreczników w onrzedach ir

^W domsiyc^Ph° ^{CZym d}°^PiCr° ^{naSlęPUJC Pr/CPOC/WarCZCmc 1} Punkowo ^Sjlw$,Z Postać dorosła opuszcza osłonę poczwarkową przez jej pęknij po_{Wstale na stronic} grzbietowej. Pękn.ęc.c osłony poczwarkowej (egzuwium) jest ułatwione przez przystosowania występujące u postaci dorosłej opuszczającej egzuwium poczwarkowe morfologiczne (kolce, żuwaczki), fizjologiczne (wydzielina rozpuszczająca) i mechaniczne (gwałtowne ruchy owada).

4.4.3. Życie postaci dorosłej, jej dojrzewanie płciowe, aktywność, pojęcie generacji

Zasadniczą funkcją postaci dorosłej jest rozród. Jednakże liczne gatunki owadów, zwłaszcza różne chrząszcze (chrabąszcze, kózki, komiki i in.), błonkoskrzydłe igąsieniczni-ki. blcskotki i in.). muchówki (np. rączyce), po opuszczeniu osłonki poczwarkowej nie sa zdolne do rozmnaż.ania z uwagi na niedorozwinięte narządy rozrodcze. Ażeby uzyskać zdolność rozmnażania się, muszą one intensywnie żerować. Ten rodzaj pobierania pokarmu nazywa się żerem uzupełniającym. Często po okresie aktywności płciowej owady nic tracą zdolność rozrodczą i znów muszą żerować, by zdolność tę odzyskać Taki. a żywa się żerem regeneracyjnym. Pokarm i sposób jego pobierania w czasie jąccgo jest ściśle określony: cetyńce wgryzają się w rdzeń wierze o (zeszłorocznych w przypadku żeru regeneracyjnego. KfoncaP *[3*, _L,_ra świerka, pclniająccgo). Przedmiotem żeru regeneracyjnego komika ^ _{<amcc Wl},^s| komory przy czym samice żerują na przedłużeniu chodnika maucr/>'sh^l ._u komik* li- w biclastej. gixiowcj. Żer uzupełniający odbywa się natomiast w miejscu "> ss ^ ^^ 4.17) Rzemlik powierzchniowej partii drzewa wokół kolebek poc/».» ¹' . _ a rączyce. Monkowki. topolowiec wygryza charakterystyczne otwory w hsiiac i tO^s.    _ow |_ub >pjil/i4

^wcelu uzyskania dojrzałości płciowej odżywiają się nc ^ua .jj^cei życia ,<d kilku Postacie dorosłe różnych gatunków wykazują ^du('*'" L_{re> /u}u szchniaka ""^n,,w godzin u niektórych koszówek Psychidae poprze/ -    , ,|_c/nowi od dług-'*. zysu

^ca- wielu korników, do 15 lat u samic niektórych mrowi