IMGv95

Do tej ostatniej intuicji nawiązywał szereg teoretyków, którzy w samej definicji postawy kładli nacisk na to, iż- jest ona tworem o strukturze złożonej, w którym wyodrębnić można wiele aspektów czy elementów składowych, i że dla istnienia postawy istotne być może zarówno istnienie jej określonych elementów składowych, jak też i określony układ relacji między nimi. Wielu z nich wywodziło się ze szkoły Kurta Lewina, który kładł nacisk na „połowy” charakter naszego stosunku do otaczającego nas świata i na istnienie wielu wyraźnych podobszarów w „przestrzeni psychologicznej” jednostek. Badacze ci podikreślali znaczenie zarówno charakteru tych „podobszarów przestrzeni psychologicznej”, jak też relacji między nimi dla kierunku przyszłych zachowań człowieka. Inne definicje strukturalne postaw wywodziły się z innych tradycji teoretycznych, jak np. z innych nurtów psychologii postaci czy ze szkoły psychoanalizy. Przykładem takiej strukturalnej orientacji w definiowaniu postawy jest też definicja Kretcha, Crutchfielda i Ballacheya, którzy określali postawę jako: „trwały system pozytywnych lub negatywnych ocen, uczuć emocjonalnych i pozytywnych lub negatywnych tendencji do zachowania się wobec przedmiotów społecznych” ^łl.

Jeszcze bardziej jednoznacznie charakteryzował naturę elementów składowych postawy w swej strukturalnej definicji M. B. Smithj który w artykule z 1947 r. po raz pierwszy wyodrębnił trzy zasadnicze (a dość powszechnie dziś akceptowane) składniki postaw, I a mianowicie składnik afektywny, tj. nasze uczucia o przedmiocie postawy, składnik poznawczy, tj. to, co o nim myślimy, i aspekt behawioralny — choć Smith używał tu terminu „policy orientation” — tj. to, co byśmy chcieli zrobić, jak chcielibyśmy się zachować wobec przedmiotu postawy ¹².

Orientacja strukturalna w definiowaniu pojęcia postawy została w pewien sposób „zinstytucjonalizowana” przez fakt, iż w taki właśnie sposób zdefiniował postawy M. Rokeach w swym artykule w International Encyclopaedia of Social Sciences. Jednakże definicja Rokeacha posiada pewne cechy szczególne, warte

¹¹ D. Kretch, R. S. Crutchfield, E. L. Ballachey, Individual in Society, New York 1962, s. 139.

>* M. B. Smith, The Personal Sętting of Public Opiniom: a Study of Attitudes toward Russia, w: M. Fishbein, Readings in Attitude Theory...