książka
8

Głośne czytanie nic jest bynajmniej jedyną ani najczęstszą fonn;| pracy z literaturą w przedszkolu. Literatura funkcjonuje w przedszkolu w formie c/ytancj. opowiadanej, recytowanej bądź udramaty/owancj. przewiduje się także aktywność odtwórczą samych d/icci w formach scenicznych, oraz. w różnego rodzaju zabawach ruchowych i kreacyjnych związanych z tekstem literackim Ważną role w upowszechnianiu literatury odgrywa piosenka. Przebieg przedszkolnej inicjacji literackiej mc jest więc nierozerwalnie związany z książką. Daje sic natomiast zauważyć wiele jej cech wspólnych z dawnym funkcjonowaniem książki w wielkiej rodzinie, a także z kolek* tywnym obiegiem literackim właściwym dla sytuacji folkloru, wraz z dominując;) w nim rolą przekazu ustnego, o czym będzie mowa ni* />•!

X kolektywnością odbioru mamy także do czynienia w sytuacji teatru, w sytuacji filmu czy koncertu. Jest ona, jak svspommalam, typowa również dla obiegu folklorystycznego. Jednak samo pojęcie kolektywności w folklorze rozumiane jest znacznie szerzej, obejmuje ono bowiem również sytuację tworzeniu (powstawania) tekstów', możemy więc wybrać z niego tylko takie znaczenia, które właściwe są dla sytuacji podziału ról między wykonawcę a słuchaczy, ze szczególnym podkreśleniem przywódczej roli tego pierwszego. Kolektywność rozumiana jako zespołowy akt twórczy lub juko anonimowość i zespolowość tworzenia w znacznie mniejszym stopniu wchodzi tu w rachubę,

Szczególna w przedszkolnym obiegu literackim rola „przodownika” folkloru, głównego dostawcy i wykonawcy literackich tekstów polega nic tylko na jego funkcjach dyslrybutorskich, tzn na podejmowaniu decyzji w doborze repertuaru i orzekaniu o tym, co ma. a co nic ma wejść w obieg literacki. Polega przede wszystkim na tym, że skupia on w sobie całokształt funkcji przywódczych wobec grupy odbiorców, wychodząc znacznie swoimi kompetencjami poza pr/.ywódziwo literackie Toteż fuukcjonown* nie i oddziaływanie tekstu literackiego w przedszkolu wspierane jest, jak zobaczymy, całym autorytetem tej instytucji. Silą perswazyjna tekstu nic jest mi pozostawiona sama sobie. Wzmacnia ją autorytet wychowawcy i samej instytucji przedszkola, aflrmacja z.iś tekstu przez odbiorcę / góry jest wkalkulowana w' schemat wychowawczego d/inlauia.

¹ W limie* Kurtyka folklor* Wróci** War04*.i kr-tkó* ihtafitk |V74

I SPOŁECZNA FUNKCJA TEKS UJ LITERACKIEGO W l'K/1 USZKOLU

Organizowany w przedszkolu kontakt / tekstem literackim głośna lektur.i, wspólne oglądanie ilustracji podporządkowany jest zadaniom wyclrowawc/ym, jakie stawia pr/cd sol>;| wychowanie przedszkolne. Zadania wychowawcze literatury w przedszkolu określa program wychowania przed szkolnego oraz wiele publikacji metodycznych, zarówno książkowych. jak i majt|cych formę artykułów, upowszechniających najcenniejsze doświadczenia / praktyki'.

Najpopularniejsze w pracy przedszkola formy wykorzystywania litera tury są następujące:

nauka wierszy, piosenek i tekstów organizujących ruch dziecka, zabawy inscenizacyjne oparte na tekstach literackich, teatrzyki animacyjnc supełki, jarzynki, kukiełki, zajęcia manualne oparte na tekstach literackich rysowanie, lepienie z gliny lub plasteliny, wycinanie, wydzieranie etc.,

zapoznawanie dzieci ze zjawiskami przyrody poprzez literaturę, często połączono / następczą zabawą,

zapoznawanie dzieci ze zjawiskami społecznymi poprzez literaturę połączone / następczą zabawą (rod/ma. ojczyzna, praca),

wdrażanie poprzez literaturę nawyków higienicznych i form grzecznościowych. umiejętności samoobsługi.

Na podstawie przedstawionych tu form stwierdzić możemy, te lektura w przedszkolu nigdy nic jest celem samym w sobie, najczęściej zaś stanowi punkt wyjścia dla jakiegoś przedsięwzięcia wychowawczego. (XI każdego kontaktu literackiego prowadzi jakaś dro/ynka w działanie: czy to będzie nauka na pamięć tekstu, czy też odtworzenie jego treści w zabawie lub przedstawieniu, czy też organizowana ekspresja dzieci stanowiąca następ stwo lektury rysowanie, malowanie, konstruowanie bądź podjęcie zawartej w tekście inspiracji do działania

Najbardziej elementarną i najstarszą chyba funkcją tekstu literackiego w przedszkolu test organizowanie zbiorowego ruchu. W tej formie stowarzyszony jest on często z muzyką, stanowiąc slowno-rylmiczną

¹ II. Myulowska    »r wythononiu pt:cdi:kolnym War*/4W« l%5; II K^lyA^k*

UfCtnnirn ,/.j h pr,u v    Wars/j*« j I97J; I ShwtsAił 1’tina *»■ tUkiOkti

>«tfjikim WjnJ.iwjt 1972 i inne