larsen0070

70 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

Tabela 4.2 Porównanie farmakokinetyki tiopentalu i metohexitalu (Hudson i wsp. 1983)

Parametr	Tiopental	Metohexital
Szybki półokres dystrybucji (min)	8,5	5,6
Wolny pólokres dystrybucji (min)	62,7	58,3
Półokres eliminacji (godz.)	11,6	3,9*
Objętość dystrybucji (l/kg)	2,5	2,2
Klirens (ml/kg/min)	3,4	10,9
* Różnica znamienna w porównaniu z tiopentalem.

nego gromadzenia związku w tkance tłuszczowej. Również potrzeba stosowania mniejszej dawki u starszych osób polega na zmianach farmakoki-netycznyeh; związek wolniej przechodzi z kom-partmentu centralnego do kompartmentów obwodowych niż u młodszych osób. Wskutek tego stężenia w osoczu są większe i odpowiednio do tego większa ilość może przenikać do mózgu i wywierać silniejsze działanie znieczulające.

U dzieci natomiast pólokres eliminacji tiopentalu jest krótszy niż u dorosłych, ponieważ istnieje u nich większy klirens wątrobowy. Dlatego dzieci na ogół budzą się po większych lub ponawianych dawkach szybciej niż dorośli.

2.4.2 Przemiana i eliminacja

Rozkład metohexitalu odbywa się tylko w wątrobie, tiopental jest metabolizowany w niewielkiej ilości także w nerkach, mózgu, może też w innych tkankach. Metabolizm tiopentalu przebiega znacznie wolniej niż jego redystrybucja. W ciągu godziny w wątrobie ulega rozpadowi między 16 a 24% pojedynczej dawki. Metabolity wydalane są głównie przez nerki, w niewielkiej ilości także z żółcią. Okres połowicznego rozpadu tiopentalu wynosi 5,1-11,5 godz., metohexitalu - 1,5-4 godz.

Choroby wątroby. Przy ciężkich schorzeniach wątroby metabolizm tiopentalu jest w znacznym stopniu upośledzony. Efekt ten klinicznie nie ma większego znaczenia przy podaniu jednej dawki do wprowadzenia, jednakże trzeba się liczyć ze znacznym przedłużeniem działania przy dłuższym podawaniu większych dawek. Pacjenci z marskością wątroby z powodu zmienionego wiązania z białkami nie powinni otrzymywać barbituranów albo tylko małe ich dawki.

W razie występowania prodromów śpiączki wątrobowej nie wolno podawać barbituranów.

2.5    Różnice między tiopentalem a metohexitalem

Różnice jakościowe pomiędzy obiema substancjami są niewielkie. Metohexital działa jednak około 3-krotnie silniej od tiopentalu, jego działanie jest krótsze, pacjenci budzą się więc szybciej. Jest to korzystne, jeżeli znieczulenie wykonywane jest u pacjenta leczonego ambulatoryjnie.

Metohexital upośledza czynność układu krążenia w mniejszym stopniu niż tiopental.

2.6    Inne krótko działające barbiturany

Oprócz tiopentalu i metohexitalu stosuje się niekiedy jeszcze krótko działające barbiturany - tio-butabarbital (Inactin) i heksobarbital (Evipan). Działania tych związków odpowiadają ilościowo działaniom tiopentalu i metohexitalu.

2.7    Działania niepożądane i powikłania

Wstrzyknięciom ultrakrótko działających barbituranów mogą towarzyszyć niepożądane działania uboczne lub powikłania, na które anestezjolog musi być przygotowany.

2.7.1 Ból przy iniekcji

Ból przy dożylnej iniekcji tiopentalu zdarza się rzadko, przy stosowaniu metohexitalu nieco częściej; spowodowany jest podrażnieniem ściany naczyń. Większe stężenia obu związków mogą spowodować powstawanie zakrzepów.

Podskórne wstrzyknięcia silnie alkalicznych roztworów tiopentalu i metohexitalu powodują podrażnienie tkanek z piekącym bólem, przy więk-