160 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne
Tabela 7.10 Dawkowanie neostygminy (+ atropina: 7-15 gg/kg) w celu przeciwdziałania niedepolaryzującym środkom zwiotczającym w zależności od resztkowej blokady | ||||
Intensywność bloku |
Skurcze TOF |
Długo działające niedepolaryzujące relaksancja |
Średnio długo działające niedepolaryzujące relaksancja |
Krótko działające niedepolaryzujące relaksancja |
Silna |
1-2 |
0,07 mg/kg |
0,05-0,6 mg/kg |
0,05 mg/kg |
Średnia |
3 |
0,06-0,07 mg/kg |
0,04 mg/kg |
nie przeciwdziałać |
Słaba |
4 z „ fading" |
0,05 mg/kg |
0,03-0,04 mg/kg |
nie przeciwdziałać |
dykardia jako skutek kończącego się działania antagonisty.
Trzeba zwracać uwagę na najważniejsze działania niepożądane inhibitorów acetylochołino-esterazy:
- bradykardię,
- wzmożoną motorykę przewodu pokarmowego aż do skurczów spastycznych,
- wzmożenie wydzielania w oskrzelach i wydzielania śliny,
- zwężenie źrenic,
- skurcz pęcherza moczowego.
Najwłas'ciwsze jest podawanie antagonisty pod
kontrolą EKG.
Działanie antagonisty może być oceniane klinicznie i/albo za pomocą stymulatora nerwów - podobnie jak zwiotczenie.
- głębokie oddychanie,
- kaszel wywołany obecnością rurki intubacyjnej,
- otwieranie oczu i utrzymywanie otwartych,
- uniesienie głowy i utrzymanie umesionej przez 5 s. Trzeba jednak pamiętać, że mimo wystarczającego oddychania może istnieć jeszcze osłabienie mięśni szyi i gardła, tak że, być może, pacjent nie potrafi jeszcze utrzymać pełnej drożności górnych dróg oddechowych, zwłaszcza jeżeli działa jeszcze reszta anestetyku.
- zupełne otwarcie oczu nie jest możliwe,
- występują nagłe ruchy kończyn,
- wahadłowe oddychanie („kołysanie statku”),
- nadaremne próby kaszlu,
- słaby uścisk ręki.
Przy stymulacji nerwów stwierdza się objawy utrzymującej się blokady nerwowo-mięśniowej.
np. TOFR < 0,7. Słabe resztki blokady nie zostaną co prawda przez TOFR uchwycone. Jeżeli istnieje jeszcze ,„fading”, pacjent nie powinien opuścić sali budzeń.
Jeżeli pacjent nie reaguje wystarczająco na 3-5 mg neostygminy, anestezjolog musi wyjaśnić następujące problemy:
- Czy blokada nerwowo-mięśniowa jest jeszcze za silna, aby można ją znieść antagonistą?
- Czy antagonista działał dość długo?
- Czy pacjent znajduje się w hipotermii?
- Czy gospodarka kwasowo-zasadowa i elektrolitowa jest wyrównana?
- Czy pacjent otrzymał leki, które wchodzą w reakcję ze środkami zwiotczającymi?
Niektóre schorzenia neurologiczne mogą silnie wpływać na intensywność i czas działania blokady nerwowo-mięśniowej. Anestezjolog musi je znać:
Miastenia. Pacjenci z miastenią reagują na niedepo-laryzujące relaksancja jak gdyby już. istniało częściowe zwiotczenie, to znaczy istnieje u nich bardzo duża wrażliwość na te związki. Natomiast są oni nieco oporni na sukcynylocholinę. Najwłaściwsza jest u takich pacjentów rezygnacja z porażania mięśni i zastosowanie wystarczająco głębokiego znieczulenia wziewnego (zob. rozdz. 2). Jeżeli nie można zrezygnować ze środków zwiotczających, należałoby stosować tylko małe dawki środków niedepolary-zujących pod kontrolą stymulatora nerwów. Po operacji nie powinno się stosować antagonistów, raczej polecane jest prowadzenie oddychania kontrolowanego, aż powróci samoistne oddychanie pacjenta.