80 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne
Tabela 4.6 Parametry farmakokinetyczne ketaminy | |
Półokres dystrybucji (min) |
11-16 |
Wiązanie z białkami (%) |
12 |
Objętość dystrybucji (l/kg) |
2,5-3,5 |
Klirens (ml/kg/min) |
12-17 |
Półokres eliminacji (godz.) |
2-4 |
Przemiana. Rozkład ketaminy w organizmie następuje w wątrobie w kolejnych etapach. Metabolity są sprzęgane i wydalane przez nerki oraz ze stolcem. Okres połowicznej eliminacji wynosi 2,5-4 godz.
Interakcje. Halotan przedłuża działanie ketaminy przez zwolnienie redystrybucji z mózgu i upośledzenie biotransformacji. Ketamina natomiast obniża MAC dla halotanu.
Diazepam również przedłuża działanie ketaminy - przez hamowanie jej rozkładu; okres półtrwa-nia w osoczu ulega przedłużeniu (także po preme-dykacji diazepamem).
Ketamina jest stosowana głównie przy mniejszych zabiegach chirurgicznych ograniczających się do powierzchni ciała. Jest mało przydatna przy operacjach na narządach wewnętrznych. Ze względu na psychiczne objawy niepożądane, niekiedy poważne, należałoby ściśle przestrzegać wskazań do stosowania ketaminy, to znaczy stosować ją rzadko i w miarę możności nie u pacjentów leczonych ambulatoryjnie. Przede wszystkim środek ten nie jest wskazany przy rutynowych zabiegach, jeżeli można zastosować inne postępowanie, nieobciążone opisanymi objawami niepożądanymi.
Oparzenia. Ketamina jest często stosowana przy codziennej toalecie rozległych oparzeń, zwłaszcza jeżeli przy tym dotknięte są góme kończyny i twarz, a podawanie środków dożylnych oraz kontrolowanie dróg oddechowych jest utrudnione. U takich pacjentów można podawać ketaminę domięśniowo; wystąpienie działania jest w porównaniu z podaniem dożylnym tylko nieznacznie opóźnione.
Wprowadzenie do znieczulenia u niewspółpra-cujących dzieci. Niekiedy u takich dzieci przeprowadza się wprowadzenie do znieczulenia za pomocą ketaminy (zob. rozdz. 39).
Wstrząs. Ze względu na jej pobudzający wpływ na krążenie, ketamina jest stosowana w medycynie ratunkowej u pacjentów we wstrząsie celem wprowadzenia do znieczulenia, ponadto w przypadkach urazów wielonarządowych dla wstępnego działania przeciwbólowego; można ją podać także domięśniowo.
Pacjenci z grup ryzyka. Również u takich pacjentów stosuje się niekiedy ketaminę ze względu na jej działania krążeniowe.
Ketaminy nie należy podawać, jeżeli przeciwwskazane są zwiększenie częstości akcji serca, ciśnienia tętniczego, ukrwienia mózgu lub ciśnienia śródczaszkowego.
Przeciwwskazania bezwzględne:
- schorzenia naczyń wieńcowych,
- nadciśnienie tętnicze,
- objawowa niewydolność serca,
- stenoza aortalna lub mitralna,
- guz chromochłonny nadnerczy,
- niewyrównana hipertyreoza,
- pęknięcie macicy i wypadnięcie pępowiny,
- uszkodzenie oka z perforacją.
Ponadto ketamina nie jest wskazana przy:
- padaczce,
- schorzeniach psychiatrycznych,
- zabiegach na gardle, krtani i w oskrzelach.
Małe dawki - 0,5 mg/kg - podane domięśniowo powodują analgezję bez utraty świadomości. Przy stosowaniu dawek przekraczających 6 mg/kg domięśniowo okres wybudzania przedłużony jest o kilka godzin.
Ketamina:
- dawka wprowadzająca do znieczulenia:
1-2 mg/kg dożylnie. Następne iniekcje -połowa dawki początkowej,
- czas wystąpienia działania: 45-50 s,
- czas trwania działania: 10-20 min,
- pobudzenie +,
- ból przy iniekcji 0,
- stężenie we krwi działające znieczulająco: 0,6-4 pg/ml,
- stężenie we krwi działające uspokajająco: 0,1-1 |Xg/ml.