larsen0098

98 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

silnym napięciu nerwu błędnego, po uprzednim leczeniu (3-adrenolitykami albo w razie jednoczesnego podania propofolu wywołana opioida-mi bradykardia może być szczególnie silna. Ujemne inotropowe działanie opioidów jest wynikiem aktywacji hamującej krążenie wagotonii i hamowania bodźców współczulnych. Nasilenie podniet z nerwu błędnego zmniejsza częstość akcji serca i zwalnia przewodnictwo przedsionko-wo-komorowe.

S Spowodowanej opioidami bradykardii można zapobiec lub można ją znieść przez podanie atropiny albo innego leku blokującego receptory muskarynowe.

4.2.3    Wpływ na mięsień sercowy

W dawkach stosowanych klinicznie fentanyl, al-fentanyl, remifentanyl lub sufentanyl nie upośledzają czynności mięśnia sercowego. Leki te zmniejszają zużycie tlenu przez mięsień sercowy i ukrwienie wieńcowe (na ogół w małym stopniu) wskutek zmniejszenia średniego ciśnienia w aorcie, częstości akcji serca i obciążenia objętościowego. Ze względu na takie działanie opio-idy są szczególnie przydatne u pacjentów z chorobą wieńcową.

Petydyna. Jest to jedyny lek, w przypadku którego udowodniono u człowieka ujemne działanie inotropowe. Nie należy jej więc stosować u pacjentów ze schorzeniami serca.

4.3    Przewód pokarmowy

Opioidy pobudzają mięśnie gładkie okrężne przewodu pokarmowego i dróg moczowo-płciowych, podczas gdy aktywność propulsywna hamowana jest przez rytmiczne skurcze mięśni podłużnych. Skutkiem mogą być spastyczne skurcze i zaparcia.

4.3.1 Żołądek

Opioidy zmniejszają wydzielanie kwasu żołądkowego i motorykę żołądka, ale napięcie w części odźwiemikowej żołądka i w początkowym odcinku dwunastnicy rośnie. Wskutek tego pasaż zawartości żołądka przez dwunastnicę jest przedłużony nawet o 12 godz. Zwolniona jest również resorpcja leków podanych doustnie.

4.3.2    Jelito cienkie

Opioidy zmniejszają wydzielanie żółci i soku trzustkowego oraz zwalniają trawienie pokarmów w dwunastnicy. Napięcie spoczynkowe jelita cienkiego nasila się, perystaltyka natomiast słabnie.

4.3.3    Jelito grube

Opioidy zmniejszają lub zatrzymują perystalty-kę w jelicie grubym, napięcie rośnie aż do skurczu spastycznego. W ten sposób czas pasażu zawartości jelita ulega wydłużeniu a kał zagęszczeniu. Napięcie zwieracza odbytu rośnie, odruch defekacyjny słabnie. Ogólnie wpływ opioidów na przewód pokarmowy prowadzi do zaparcia.

4.3.4    Drogi żółciowe

Opioidy mogą znacznie podwyższyć ciśnienie w drogach żółciowych. Wzrost ciśnienia polega na spastycznym skurczu zwieracza Oddiego, co hamuje wypływ żółci do dwunastnicy. Reakcja ta rozpoczyna się w kilka minut po wstrzyknięciu i może utrzymywać się ponad 2 godz.

4.4    Układ moczowo-płciowy

Napięcie i amplituda skurczów moczowodów rosną pod wpływem opioidów, podobnie napięcie mięśnia wypieracza pęcherza, co może wyzwolić uczucie parcia na mocz. Rośnie także napięcie zwieracza pęcherza moczowego - efekt, który z powodu dyssynergii między wypieraczem a zwieraczem prowadzi do zatrzymania moczu i u niektórych pacjentów wymaga kateteryzacji pęcherza. Zatrzymanie moczu może wystąpić także po dordzeniowej lub nadoponowej iniekcji opioidów.

4.5    Czynność nerek

Opinie na temat działania morfiny i innych opioidów na czynność nerek są niejednolite. Opioidy wywierają działanie antydiuretyczne, które prawdopodobnie polega na zwiększonym wydzielaniu antydiuretyny. Śródoperacyjne zmiany czynności nerek mogą też jednak zależeć od zmian krążenia.