larsen0286

286 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

Kolejne przeciwwskazania do podawania tego s'rodka (z powodu ryzyka kumulacji) to oligu-ria/anuria. Przypadkowe podanie go pozanaczy-niowo wywołuje ciężką martwicę tkanek.

■ Dawkowanie buforu Tris (ml) = BE x 0,3 x kg.

Nie powinno się przekraczać szybkości infuzji 10 ml/min 0,3 molamego roztworu; całkowita dawka dobowa wynosi ok. 750 ml 0,3 molarnego roztworu.

4.3 Zasadowica metaboliczna

| Pierwotna zasadowica metaboliczna charakteryzuje się zwiększonym stężeniem HC0₃' w osoczu, dodatnim zasobem zasad i wzrostem pH.

4.3.1    Przyczyny

Zasadowicę metaboliczną wywołuje przede wszystkim utrata H⁺ z organizmu. Najważniejsze przyczyny zostały zebrane w tab. 13.5.

Utrata soku żołądkowego i terapia diuretykami prowadzą do utraty chlorków; stężenie chlorków w surowicy i w moczu jest obniżone.

4.3.2    Następstwa kliniczne

Typowymi objawami zasadowicy (oddechowej) są; nadwrażliwość nerwowo-mięśniowa z pareste-zjami, skurcze mięśniowe w obrębie nadgarstka i stopy oraz zawroty głowy. W przypadku zasadowicy metabolicznej, przeciwnie, nie występują żadne objawy kliniczne. Jeżeli objawy wystąpią, to związane są głównie z odwodnieniem (uczucie osłabienia, skurcze mięśniowe, oszołomienie zależne od pozycji). U znieczulonych pacjentów zasadowica metaboliczna może się uwidaczniać

Tabela 13.5. Przyczyny zasadowicy metabolicznej

-    utrata kwaśnego soku żołądkowego: wymioty, drenaż przez sondę żołądkową

-    terapia diuretykami: diuretyki pętlowe, tiazydy

-    biegunka z utratą chlorków

-    po hiperkapni, tzn. po wyrównaniu przewlekłej hiperkapni

-    nadmierna podaż wodorowęglanów i roztworów je zawierających

-    hiperaldosteronizm

-    ciężki niedobór potasu

-    niewydolność wątroby

w postaci zaburzeń rytmu serca, wynikających z hipoksji lub hipokaliemii. Zasadowica przesuwa krzywą wiązania 0₂ w lewo.

4.3.3 Diagnostyka

Rozpoznanie ustala się na podstawie analizy gazometrii krwi. Przyczynę wywołującą zasadowicę metaboliczną najczęściej można określić na podstawie wywiadu i badania przedmiotowego. W przypadku każdej zasadowicy należy również zmierzyć ciśnienie tętnicze i oznaczyć stężenie elektrolitów w osoczu, a jeżeli to konieczne, także stężenie chlorków w moczu.

Pierwotna zasadowica metaboliczna:

-    pH > 7,44,

-    HCOf > 26 mmol/1,

-    standardowe stężenie wodorowęglanów > 25 mmol/1,

-    zasób zasad > +2 mmol/1.

Mechanizmy kompensacyjne. Zasadowica metaboliczna jest kompensowana przez organizm przede wszystkim oddechowo: zmniejsza się usuwanie C0₂, tak aby nastąpiła normalizacja stosunku wodorowęglanów do kwasu węglowego, tzn. rozwija się kompensacyjna hipowentylacja wywołana przez bezpośrednie stłumienie rdzeniowych ośrodków oddechowych. Istotne przy tym jest to, że:

f W zasadowicy metabolicznej paC0₂ wzrasta o 0,7 mmHg na każdy 1 mmol/l wzrostu stężenia HCO3- w osoczu.

Pod wpływem reakcji kompensacyjnych paC0₂ wzrasta maksymalnie do ok. 60 mmHg. Odchylenia w górę lub w dól od tej wartości paC0₂ wskazują na istnienie dodatkowych zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej: kwasicy metabolicznej, kwasicy oddechowej lub zasadowicy oddechowej.

Skompensowana oddechowo zasadowica metaboliczna:

-    pH prawie w granicach normy,

-    stężenie HCO-r zwiększone,

-    standardowe stężenie wodorowęglanów zwiększone,

-    dodatni zasób zasad,

-    paC0₂ zwiększone.