larsen0222

222 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

błędnego prowadzące do obszaru chemowrażliwe-go w rdzeniu. Reakcja polega na nasileniu wentylacji i zwiększeniu aktywności przywspółczulnej z bradykardią i spadkiem kurczliwości mięs'nia sercowego. Jednak hipoksemia utrzymująca się przez dłuższy czas aktywuje mechanizmy współ-czulne, które nasilają czynność serca.

7.3    Odruch Bezolda-Jarischa

Odruch jest wyzwalany po pobudzeniu receptorów wrażliwych na rozciąganie (mechanoreceptorów) w ścianie lewej komory. Drogą wstępującą dla bodźców jest nerw błędny. Reakcja polega na zwiększeniu aktywności przywspółczulnej z bradykardią, spadkiem ciśnienia tętniczego i rozszerzeniem tętnic wieńcowych.

7.4    Odruch Bainbridge'a

Odruch jest wywoływany przez pobudzenie receptorów wrażliwych na rozciąganie znajdujących się w obszarze pomiędzy żyłą główną a przedsionkiem oraz w ścianie prawej komory. Bodźcami są zmiany ośrodkowego ciśnienia żylnego łub ciśnienia w prawym przedsionku serca. Droga wstępująca dla odruchu biegnie w nerwie błędnym. Reakcja polega na hamowaniu aktywności przywspółczulnej i zwiększeniu częstości akcji serca. Jeśli częstość serca jest i tak duża, to następstwa odruchu Bainbridge’a są niewielkie.

7.5 Próba Valsalvy

Nasilony wydech przy zamkniętej głośni (np. przy uciśnięciu jamy brzusznej) powoduje wzrost ciśnienia w klatce piersiowej i ośrodkowego ciśnienia żylnego, natomiast zmniejsza się powrót żylny. W ten sposób dochodzi do zmniejszenia pojemności minutowej serca i obniżenia ciśnienia tętniczego krwi oraz pobudzenia baroreceptorów. Ich aktywacja prowadzi do pobudzenia układu współczul-nego i odruchowego wzrostu częstości akcji serca. Po otwarciu głośni zwiększa się powrót żylny, a tym samym pojemność minutowa serca i ciśnienie krwi. Częstość akcji serca na drodze odruchu z baroreceptorów ulega zwolnieniu.

Odruch oczno-sercowy omówiono w rozdz. 42.

Piśmiennictwo

Chatterjee K, Cheitlin MD, Karliner J et al (eds.): Cardiology, Vol. 1. Lippincott-Raven, Philadel-phia 1991.

Levick JR: An Introduction to Cardiovascular Phy-siology. Butterworths, London 1992.

Roskamm H, Reindell H: Herzkrankheiten, 4. Aufl. Springer, Berlin-Heidelberg-New York 1996.

Pinsky MR (ed.): Applied Cardiovascular Physiolo-gy. Update in Intensive Care and Emergency Med-icine, Vol. 28. Springer, Berlin-Heidelberg-New York 1997.