518 II Anestezjologia ogólna
- płeć,
- czas trwania intubacji,
- wysokość ciśnienia w mankiecie uszczelniającym,
- infekcje dróg oddechowych,
- ruchy strun głosowych i rurki,
- stan ogólny chorego.
Przegląd najczęstszych powikłań przedstawiono na ryc. 21.25 a do e.
Wiek. Ze względu na niewielkie wymiary, drogi oddechowe u niemowląt i małych dzieci są szczególnie zagrożone wystąpieniem powikłań po intubacji, przede wszystkim wtedy, gdy stosuje się zbyt duże rurki lub rurki z mankietem uszczelniającym. Duże znaczenie ma tutaj wystąpienie niedrożności dróg oddechowych wywołane obrzękiem luźnej błony śluzowej. U dorosłych 2-mili-metrowy obrzęk błony śluzowej w okolicy głos'ni czy chrząstki pierścieniowatej nie powoduje żadnych następstw klinicznych, natomiast u małych dzieci może spowodować zagrażające życiu zwężenie dróg oddechowych. Dlatego nie można wprowadzać zbyt dużych rurek, a intubację należy przeprowadzać w sposób delikatny.
Płeć. U kobiet powikłania zdarzają się częściej niż u mężczyzn, gdyż mają one węższe drogi oddechowe i cieńszą błonę śluzową. Dlatego u kobiet należy stosować mniejsze rurki.
Czas trwania intubacji. Wraz z czasem trwania intubacji zwiększa się częstość występowania powikłań.
Wysokość ciśnienia w mankiecie uszczelniającym. Wysokie ciśnienie w mankiecie uszczelniającym bardziej niż niskie uszkadza błonę śluzową i struktury chrząstek. Dlatego do długotrwałej intubacji powinno się stosować rurki z mankietami niskociśnieniowymi, a wartość ciśnienia w mankiecie powinna być tylko tak wysoka, aby można było uzyskać wystarczająco skuteczne uszczelnienie tchawicy. Okresowe odblokowywanie mankietu podczas długotrwałej intubacji nie ma istotnego wpływu na częstość powikłań związanych z uciskiem.
Ruchy strun głosowych i rurki. Gwałtowne ruchy głowy oraz ruchy rur oddechowych wywołane impulsami z respiratora mogą wywołać silne poruszanie się rurki w górę i w dół. Ruchy te mogą spowodować uszkodzenie błony śluzowej krtani i tchawicy, zwłaszcza gdy wypełniony jest mankiet uszczelniający. Próby mówienia podejmowane przez zaintubowanego pacjenta wywołują ruchy strun głosowych i sprzyjają wystąpieniu powikłań. Niekorzystnie działają również próby mówienia podejmowane bezpośrednio po ekstubacji.
Stan ogólny chorego. Wszystkie uwarunkowania anatomiczne i czynnościowe, które utrudniają przeprowadzenie laryngoskopii i/lub intubacji, zwiększają możliwość wystąpienia powikłań.
Najważniejszymi powikłaniami powstałymi podczas intubacji są:
- uszkodzenia traumatyczno-mechaniczne,
- intubacja przełyku,
- intubacja oskrzela głównego,
- wywoływanie odruchów przez laryngoskop i rurkę,
- aspiracja (zob. rozdz. 32).
14.1.1 Uszkodzenia traumatyczno--mechaniczne
Uszkodzenia traumatyczno-mechaniczne powstają najczęściej w wyniku nieostrożnego postępowania podczas intubacji albo na skutek utrudnionych warunków intubacji. Oprócz zębów najczęściej dotyczą krtani, gardła i przełyku.
Uszkodzenia zębów. Dochodzi do nich najczęściej wtedy, gdy wykonuje się dźwignię uchwytem laryngoskopu. Sprzyjają temu ograniczenia ruchomości w stawie skroniowo-żuchwowym oraz wystające górne siekacze. Szczególnie narażone na uraz są chwiejące się zęby. Dwie trzecie wszystkich uszkodzeń powstałych w czasie intubacji występuje w przypadku zmian próchniczych zębów
Infekcje dróg oddechowych. Jeżeli podczas przeprowadzania intubacji występuje infekcja górnych dróg oddechowych lub rozwinie się ona po jej zakończeniu, należy się liczyć ze zwiększonym odsetkiem powikłań.
Wyłamane zęby należy natychmiast usunąć za pomocą kleszczyków Magilla, gdyż występuje ryzyko ich aspiracji. Dlatego kleszczyki intubacyjne muszą być dostępne podczas każdej intubacji.