larsen0784

784 II Anestezjologia ogólna

szczeniem erytrocytów u biorcy. Wyróżnia się następujące mechanizmy:

-    reakcję między przeciwciałami obecnymi w surowicy biorcy a antygenami obecnymi na erytrocytach dawcy,

-    reakcję między przeciwciałami występującymi w osoczu dawcy a antygenami znajdującymi się na erytrocytach biorcy,

-    podczas masywnych przetoczeń: reakcję między przeciwciałami obecnymi w osoczu dawców z erytrocytami innych dawców obecnymi w organizmie biorcy (niezgodność między dawcami).

W praktyce klinicznej podczas przetoczeń występuje najczęściej reakcja między przeciwciałami znajdującymi się we krwi biorcy a erytrocytami dawcy. Obecne w tym przypadku regularne izo-przeciwciała anty-A i anty-B mogą w ciągu kilku minut na skutek aktywacji układu dopełniacza zniszczyć wszystkie błędnie przetoczone erytrocyty (reakcja natychmiastowa). Niszczenie erytrocytów może odbywać się śródnaczyniowo i pozanaczy-niowo: przeciwciała wywołujące hemolizę in vitro powodują zwykłe niszczenie erytrocytów i uwalnianie hemoglobiny w osoczu (przeciwciała IgM), natomiast przeciwciała niewywołujące hemolizy in vitro, zazwyczaj doprowadzają do pozanaczy-niowego niszczenia erytrocytów' w układzie sia-teczkowo-śródbłonkowym (przeciwciała IgA).

ł Ciężkość reakcji poprzetoczeniowej zależy od rodzaju występujących przeciwciał oraz od ilości przetoczonej krwi niezgodnej grupowo.

Hemoglobina uwolniona w wyniku hemolizy śród-naczyniowej po połączeniu się w osoczu z hapto-globiną zostaje usunięta przez układ siateczkowo--śródbłonkowy. Haptoglobina zawarta w 100 ml osocza może przyłączyć ok. 100 mg hemoglobiny. Po przekroczeniu pojemności haptoglobiny, w osoczu pojawia się w'olna hemoglobina, a gdy stężenie jej będzie większe niż 25 mg/dl, hemoglobina pojawia się także w moczu.

6.1.1 Diagnostyka

Reakcje z silnymi przeciwciałami, takimi jak anty-A i anty-B, rozpoczynają się natychmiast po przetoczeniu kilku mililitrów krwi.

Jeżeli pacjent jest przytomny występują zwykle następujące objawy:

- uczucie pieczenia wzdłuż żyły, do której podawana jest krew,

-    uczucie ucisku, niepokój, mdłości,

-    dreszcze, gorączka, zimne poty,

-    bóle w okolicy krzyżowej, w' obrębie klatki piersiowej, bóle głow'y,

-    tachypnoe, tachykardia i spadek ciśnienia tętniczego, wstrząs.

Wstrząs w'ywołany jest przez aktywację dopełniacza prowadzącą do uwolnienia jego naczynioroz-szerzających czynników oraz przez działanie amin wazoaktywnych.

Jeśli pacjent jest znieczulony ogólnie, objawy reakcji poprzetoczeniowej są zamaskowane:

-    hemoliza (klinicznie niewidoczna),

-    hemoglobinuria (jeśli obecny jest cewnik w pęcherzu moczowym),

-    rozsiane krwawienie w polu operacyjnym,

-    spadek ciśnienia tętniczego.

ł Wystąpienie hemolizy i hemoglobinurii zawsze powinno budzić podejrzenie wystąpienia reakcji poprzetoczeniowej I

Najważniejszymi powikłaniami hemolitycznej reakcji poprzetoczeniowej są:

-    ostra niewydolność nerek wywołana zrębem zniszczonych erytrocytów,

-    rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe wywołane uwolnieniem substancji trombopla-stycznych ze zrębu zniszczonych erytrocytów z następowym krwawieniem (koagulopatia ze zużycia).

Mniej nasilone reakcje mogą powstać na skutek zniszczenia erytrocytów biorcy przez przeciwciała dawcy. Po transfuzjach koncentratów płytek krwi, świeżo mrożonego osocza (FFP) czy krioprecypi-tatu mogą również wystąpić nieznaczne reakcje, jeżeli nie została uwzględniona zgodność w układzie ABO.

6.1.2 Leczenie

W przypadku najmniejszego podejrzenia wystąpienia reakcji poprzetoczeniowej należy natychmiast przerwać transfuzję, gdyż rozmiar powikłań zależy bezpośrednio od ilości podanej krwi. Natychmiastowa terapia polega na stabilizacji czynności układu krążenia i utrzymywaniu wystarczającej diurezy. Najważniejsze sposoby postępowania zebrano poniżej.

Natychmiastowe leczenie hemolitycznej reakcji poprzetoczeniowej: