912 II Anestezjologia ogólna
Podstawowe czynności resucytacyjne mają na celu uzyskanie odpowiedniego zaopatrzenia mózgu w krew i tlen, aby zapobiec jego nieodwracalnemu uszkodzeniu. Dopiero po podjęciu w ciągu kilku sekund natychmiastowego postępowania, bez żadnych środków pomocniczych, można rozpocząć wykonywanie czynności rozszerzonych, np. intubacji dotchawiczej, podawania leków, defibrylacji itd. Inne postępowanie obowiązuje w kontrolowanych warunkach sali operacyjnej lub oddziału intensywnej terapii.
j Jeśli niezbędny sprzęt jest gotowy do natychmiastowego użycia, to ze względu na małą skuteczność zewnętrznego masażu serca należy jak najszybciej wdrożyć zaawansowane czynności resuscytacyjne.
Na ryc. 34.16 przedstawiono najważniejsze etapy resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
Przed rozpoczęciem sztucznego oddychania należy zapewnić drożność dróg oddechowych. Najlepiej wówczas, gdy pacjent jest już zaintubowany. Związane z tym czynności przedstawiono w rozdz. 4.
Jeśli po udrożnieniu dróg oddechowych nie ma samoistnej akcji oddechowej, należy natychmiast rozpocząć sztuczne oddychanie. Rozpoczyna się je od dwukrotnego wdmuchnięcia powietrza wydechowego ratownika metodą usta-nos lub usta-usta. Czas wdechu powinien wynosić 1-1,5 s. Pojemność powietrza wprowadzanego tym sposobem powinna wynosić około 700-1000 ml. Postępowanie praktyczne przedstawiono w pkt 3.3.7 i na ryc. 34.16. Następnie należy zbadać tętno na tętnicy szyjnej, jeśli jest wyczuwalne, to sztuczne oddychanie kontynuuje się z częstością 10-12 wdechów/min. Jeśli brak tętna, należy natychmiast rozpocząć zewnętrzny masaż serca w sposób opisany poniżej.
Celem zewnętrznego masażu serca jest zaopatrzenie mózgu i serca w utlenowaną krew, aż do powrotu skutecznego samoistnego krążenia. Obowiązują przy tym następujące zasady:
► Pacjenta do zewnętrznego masażu serca zawsze układa się na plecach. Podłoże musi być płaskie i twarde, aby uniknąć odkształcania się kręgosłupa pod wpływem masażu. Jeśli pacjent znajduje się w łóżku, należy pod plecy podłożyć mu deskę, jeśli nie jest to możliwe, pacjenta należy ułożyć na podłodze.
► W czasie masażu serca pacjent musi być wentylowany, ponieważ sam masaż serca bez wentylacji nie jest wystarczający.
► Miejscem ucisku przy prowadzeniu zewnętrznego masażu serca jest dolna część mostka. W tym miejscu układa się kłąb jednej ręki, a drugą układa się nad nią. Aby znaleźć punkt ucisku najpierw palce wskazujący i środkowy kładzie się na dolnym luku żebrowym, a następnie przesuwa się je ku górze aż do dołka w miejscu przyczepu żeber do mostka. Palec środkowy powinien znaleźć się w dołku, a wskazujący tuż obok na mostku, następnie nadgarstek drugiej ręki układa się na mostku obok palca wskazującego. Tym sposobem punkt ucisku zostaje wyznaczony (ryc. 34.17a do c).
► Aby ucisk był skuteczny, u osoby dorosłej mostek musi zbliżać się do kręgosłupa o 3,8-5cm. Odpowiednią siłę ucisku można uzyskać, jeśli cały ciężar ciała ratownika zostanie przeniesiony na jego wyprostowane kończyny górne. Badania wykazały, że następstwa hemodynamiczne są korzystniejsze, gdy ucisk serca zostanie przedłużony przez krótkie przytrzymanie klatki piersiowej pod koniec ucisku.
► Następnie należy zwolnić nacisk na mostek, który powraca do pozycji wyjściowej i serce może się ponownie napełnić krwią. Nie należy odrywać rąk od mostka ani zmieniać ich ułożenia!
► Częstość uciśnięć zgodnie z zaleceniami AHA powinna wynosić co najmniej 80/min, a w celu zwiększenia przepływu krwi może być zwiększona do 100/min.
Masaż zewnętrzny przy sztywnej klatce piersiowej. W przypadku sztywnej klatki piersiowej, np. u osób starszych lub pacjentów z rozedmą płuc, skuteczny ucisk musi być wykonany z większą siłą. Jeśli w czasie stosowania standar-