larsen0963

36. Zagadnienia prawne 963

wiązany z tytułu posiadanej specjalizacji do wydawania poleceń. Przy doborze personelu nielekar-skiego powinien starać się o wyeliminowanie „wszelkich zagrożeń występujących przy podziale czynności”, wynikających z braku kwalifikacji, niedostatecznej informacji, samowoli itp. Nie wymaga się jednak od niego, aby stale czuwał nad starannos'cią wykonywanych zadań, ponieważ nieprawidłowości w tym zakresie mogą występować niemal wszędzie. Lekarz może więc polegać na odpowiedzialności osób asystujących, zwłaszcza gdy osoby te posiadają świadectwa (np. ze szkolenia podyplomowego) potwierdzające ich wiedzę i nabyte doświadczenie.

Lekarz jest odpowiedzialny za sprawdzenie kwalifikacji fachowych i osobistych personelu nielekarskiego oraz za prawidłowy nadzór. Jeżeli osoba asystująca jest wyszkolona, doświadczona, sprawdzona i godna zaufania, lekarz nie jest odpowiedzialny za jej uchybienia, jeżeli wykraczają one poza ramy zwykłego doświadczenia i wiedzy medycznej.

Jeżeli w czasie długoletniej pracy współpracownik nielekarski wykazał się odpowiednimi kwalifikacjami i wiarygodnością, wystarczający jest wyrywkowy, regularnie przeprowadzany nadzór lekarza prowadzącego. Zasada wzajemnego zaufania nie obowiązuje tu w sposób nieograniczony: z chwilą gdy współpracownik zaniedbuje wykonywanie swoich czynności lub traci wiarygodność, nadzór lekarza prowadzącego musi być dokładniejszy, a pracownikowi należy udzielić nagany lub skierować go na dokształcanie.

Lekarz zlecający personelowi pielęgniarskiemu wykonanie iniekcji, infuzji lub pobranie krwi ponosi odpowiedzialność prawną za wydane polecenie (za rodzaj, dawkę i stężenie leku oraz porę i sposób podania). Odpowiedzialność za wykonanie zlecenia ponosi personel pielęgniarski. Jest to odpowiedzialność cywilna i karna za zawinione błędy (por. niżej), które prowadzą do szkód wyrządzonych pacjentowi. Zakładanie centralnych cewników żylnych jest obowiązkiem lekarza i nie może być zlecone personelowi pomocniczemu; dopuszczalne jest natomiast usuwanie cewnika przez personel pomocniczy posiadający niezbędne kwalifikacje i doświadczenie.

Znieczulenie przeprowadzane przez personel pielęgniarski. Przeprowadzenie znieczulenia jest czynnością należącą do obowiązków lekarza, gdyż stanowi poważne naruszenie integralności organizmu. Typowych czynności lekarskich nie wolno zlecać osobom asystującym nawet wtedy, gdy są to osoby z personelu pielęgniarskiego o wysokich kwalifikacjach i dużym doświadczeniu nabytym w toku wieloletniej praktyki anestezjologicznej. Obowiązuje tu następująca zasada:

f Lekarz nie ma prawa zlecić personelowi pielęgniarskiemu samodzielnego wykonania znieczulenia z przejęciem odpowiedzialności osobistej!

Możliwa jest jedynie współpraca przy wykonaniu znieczulenia ogólnego pod bezpośrednim nadzorem prowadzącego anestezjologa lub współpracujących z nim lekarzy. Dopuszczalne jest w nagłych wypadkach prowadzenie tzw. znieczulenia równoległego. W tak prowadzonym znieczuleniu anestezjolog z pomocą dwóch osób z personelu pielęgniarskiego, wyszkolonych i doświadczonych w nadzorze anestezjologicznym, prowadzi jednocześnie dwa znieczulenia w jednej sali operacyjnej przy sąsiadujących ze sobą stołach lub w salach bezpośrednio ze sobą połączonych; sam wykonuje trudniejsze czynności (np. intubację, ekstubację) przy dwóch stołach operacyjnych (maksymalnie!), a ponadto w krótkich odstępach czasu kontroluje pracę współpracowników. Warunkiem, który musi być spełniony w takich wypadkach, jest „możliwość natychmiastowego przywołania anestezjologa pracującego przy innym stole, gdyby pojawiły się jakiekolwiek nieprawidłowości”. Takie postępowanie jest jednak tylko wyjątkowo dopuszczalne w przypadkach nieskomplikowanych, nie może być brane natomiast pod uwagę u pacjentów

0    wysokim stopniu ryzyka.

Należy zaznaczyć, że prowadzenie znieczulenia równoległego jest zasadniczo niedopuszczalne

1    może się zdarzyć tylko ad hoc w uzasadnionym przypadku, stosowanie tej praktyki na co dzień jest wykluczone.

Odpowiednio do tego plan operacyjny przy brakach personelu powinien z góry wykluczyć prowadzenie znieczulenia równoległego.

ł Błędem w leczeniu jest wydanie polecenia wykonania określonego zabiegu inwazyjnego osobie nieuprawnionej, a zabieg ten został przez nią wykonany.

Kontrola przyrządów i aparatury przez lekarza.

Lekarz nie jest zobowiązany do kontroli skomplikowanych przyrządów technicznych każdorazowo przed ich użyciem i podczas ich pracy, gdyby nawet mogły wyniknąć z tego poważne zagrożenia.