larsen1065

38. Wstępna opieka nad noworodkiem 1065

Tabela 38.2 Skala Apgar do wstępnej oceny noworodka
Parametr	0 pkt	1 pkt	2 pkt
Częstość akcji serca	brak	poniżej 100/min	powyżej 100/min
Oddychanie	brak	rybi oddech, nieregularne	regularne, głośny krzyk
Napięcie mięśniowe	wiotkie	średnie, niewielkie zginanie	dobre, czynne ruchy
Odruchy	brak	grymasy	kichanie, kaszel, krzyk
Zabarwienie skóry	sina lub blada	głowa i tułów różowe, kończyny sine	różowe

cych, przeciwbólowych, uspokajających), alkoholu, uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego.

Bezdech może występować samodzielnie lub w połączeniu ze zwolnieniem akcji serca i obniżonym ciśnieniem tętniczym.

Przyspieszone oddychanie (powyżej 60/min) może być wynikiem m.in. niskiej objętości łożyska naczyniowego („biała zamartwica”), hipoksji, krwawienia mózgowego, zespołu niewydolności oddechowej (RDS - respiratory distress syn-drome), zachłyśnięcia.

6.1.3    Napięcie mięśniowe

Większość noworodków, włącznie z wcześniakami, jest aktywna ruchowo zaraz po urodzeniu i samodzielnie porusza wszystkimi kończynami. Czynne ruchy oraz spontanicznie zgięte kończyny stawiające opór przy próbie prostowania ocenia się na 2 pkt, całkowicie wiotkie dzieci na 0 pkt, niewielki ruch lub zginanie na 1 pkt. Wiotkie lub obniżone napięcie mięśniowe występuje przede wszystkim w przypadku:

-    zamartwicy,

-    stosowania u matki leków uspokajających (np. diazepamu), przeciwbólowych i anestetyków,

-    uszkodzenia mózgu.

6.1.4    Odruchy

Aktywność odruchową sprawdza się oklepując powierzchnie podeszwowe stóp, obserwując reakcję na wprowadzanie cewnika do nosa lub na energiczne wycieranie skóry ręcznikiem. Kichanie, kaszel lub głośny krzyk ocenia się na 2 pkt, grymasy lub słaby płacz na 1 pkt, brak reakcji na 0 pkt. Brak aktywności odruchowej wynika z przyczyn wymienionych w pkt 6.1.3.

6.1.5    Zabarwienie skóry

Pomiędzy zabarwieniem powłok skórnych noworodka a stanem równowagi kwasowo-zasadowej krwi pępowinowej stwierdza się na tyle słabą zależność, że zaproponowano rezygnację z oceny tej części skali Apgar i stosowanie „skali Apgar bez zabarwienia skóry”, uwzględniającej jedynie pozostałe cztery parametry pierwotnego systemu oceny. Taki wskaźnik cechuje bowiem dobra korelacja z warunkami równowagi kwasowo-zasadowej noworodka.

Noworodki bezpośrednio po porodzie mają zasi-nione powłoki skórne, skóra głowy i tułowia szybko jednak ulega zaróżowieniu, podczas gdy stopy, ręce i usta mogą pozostawać sine nieco dłużej, szczególnie w warunkach obniżonej temperatury otoczenia. Wcześniaki natomiast są często różowe już od momentu porodu, także te spośród nich, które otrzymały niską punktację w skali Apgar.

Jeśli tułów i główka noworodka pozostają sine po upływie 90 s, należy rozważyć następujące przyczyny:

-    zespół niewydolności oddechowej (RDS),

-    małą pojemność minutową serca,

-    siniczą wadę serca,

-    zatkanie dróg oddechowych,

-    methemoglobinemię,

-    niedorozwój płuc,

-    policytemię.

Powyższe schorzenia należy podejrzewać szczególnie w sytuacjach, gdy podanie tlenu do oddychania nie spowoduje zaróżowienia powłok.

Jeśli noworodek pozostaje blady, powodem są obkurczone naczynia krwionośne skóry. Ważniejsze przyczyny to:

-    niska objętość łożyska naczyniowego („biała zamartwica”),

-    ciężka kwasica,

-    zachłyśnięcie smółką,

-    niedokrwistość.

Jeśli skóra noworodka jest żywo różowa nawet przy oddychaniu powietrzem, przyczyny mogą być następujące:

-    zatrucie magnezem (podawanie magnezu w leczeniu rzucawki u matki),