neonatologia 8

ROZDZIAŁ 13

Wczesna stymulacja i opieka nad noworodkiem w okresie rozwoju

Agnieszka Skurzak. Grażyna J Iwanowicz-Palus

Dziecko-rodzice partnerami interakcji przez dotyk

Cmi główny:    i

Omówww zadań potożnai podczas wykonywania masażu i stymulacji rozwojowej noworoOa

Ca«e szczegółowe

1    Onówre ischnfci wykonana masażu • stymulacji rozwojowei noworoaka

2    Przedstawiane roi położnej podczas wykonywania poszczególnych czynność

3    OmóMene znaczene dotyku Om stymulacji rozwojowei noworodka

Jednym ze sposobów komunikowania się z noworodkiem jest dotyk Uważa się go za najbardziej pierwotną, a zarazem najważniejszą formę porozumiewania Skóra ludzka posiada setki tysięcy mikroskopijnych zakończeń nerwowych reagujących na bodźce dotykowe Od 14 tyg. ciąży ciało płodu jest wrażliwe na dotyk, poza czubkiem i tyłem głowy, które nie mają receptorów czuciowych. Jest to biologiczny mechanizm obronny, który chroni dziecko przed bólem podczas porodu.

Jcili matka będąca w ciąży masuje brzuch przed narodzinami, noworodek lepiej się rozwija fizycznie i intelektualnie. Należy pobudzać rozwój mózgu płodu przez bodźce zw iązane ze zmysłem równowagi i dotyku, również, głaskając i obejmując ciężarny brzuch. Postępowanie to wzmacnia uczucia rodziców i niweluje ich lęk przed spotkaniem fizycznym z dzieckiem po przyjściu na św iat

Bezpośrednio po przyjściu na świat dziecko jest wrażliwe na bodźce zewnętrzne Wraz / rozwojem uczy się reagować na bodźce przyjemne, a unika kontaktu z symptomami nieprzyjemnymi Ośrodkowy układ nerwowy dziecka najintensywniej rozwija się w 1. roku

życia

Od urodzenia noworodek ma wykształcone czucie i jest wrażliwy na dotyk Widać to najlepiej na przykładzie okolicy warg i policzków, gdzie delikatne dotknięcie brodawką sutkową wyzwala spontaniczny i bardzo energiczny odruch szukania piersi

Wczesną stymuiaoja i opieka nad noworodkiwn w okresie

rozwoju 207

f>otyk rozwija się jako jeden z posuwowych zmysłów. jest pierwszym środkiem komunikacji z otaczającym światem.

Nawiązywanie konUktu z dzieckiem należy rozpocząć od delikatnego doty-ku opuszkami palców, potem stopniowo wraz z rozwojem wzajemnego zaufa-ma. można dotykać dziecko całą dłonią.

Dotyk należy wykonywać całą ciepłą dłonią delikatnie, co zmniejsza draż-liwość dziecka, ogranicza problemy ze snem. poprawia komunikacje rodzic -dziccko. osoba z personelu medycznego dziecko. Rodzice, którzy rozwiną zmysł dotyku i nawiążą fizyczny kontakt z własnym dzieckiem, będą w stanie zbudować relacje opartą na wzajemnym zaufaniu

Dzieci pozbawione fizycznego kontaktu zazwyczaj są bardziej niespokojne i nerwowe.

Skóra noworodka jest miękka, aksamitna, wrażliwa na dotyk i spełnia wiele

funkcji m in.:

-    chroni organizm przed toksynami i mikroorganizmami.

-    chrom przed urazami mechanicznymi i uszkodzeniami,

-    stanowi barierę przed utratą płynów, białka, elektrolitów.

-    jest organem czuciowym,

-    pełni funkcje wydzśdniczą, termoregulacyjną

Jedną z form nauki .języka dotykowego** jest masaż jako jeden z najlepszych sposobów relaksu wpływający na wzmocnienie więzi rodziców z dzieckiem. Masaż sprawia, że dziecko jest zadowolone, rozluźnione i czuje nie

bezpiecznie.

Pierwsze miesiące życia dziecka to adaptacja do warunków zewnętrznych i przechodzenie od pozycji embrionalnej do wyprostowanej Masaż w tym okresie życia jest wiec wyjątkowo korzystny, wspomaga koordynacje mięśni i zwiększa ich elastyczność, przygotowuje dziecko do ćwiczeń fizycznych i przyjęcia wyprostowanej postawy cuda.

W żadnym innym okresie życia masaż nic jest u. odbierany Dziecko zazwyczaj lubi być masow ane i potrafi pozostać w jednej pozycji pr/cz czas potrzebny do wykonania zabiegu Podczas masażu należy śpiew ać, przemaw iać, utrzymywać kontakt wzrokowy w celu zacieśnienia więzi między dzieckiem

a rodzicem.    .

Wspólną zabawę w formie masażu można rozpocząć od 6 tyg tyas«D^ cka, jeśli dziecko to zaakceptuje Pierwsze działania potegająna głaskaniu skory niemowlęcia od głowy przez szyję, ramiona, klatkę piersiowy ręc^. brzuch, nogi. kończąc na stopach Masaż można prowadzić codziennie prztitthi minut. zwracając uwagę na to. czy dziecko akceptuje wykonywane CZytmofciDo masażu należy przystąpić, gdy niemowlę jest spokojne, wydane i najedzone (jednak mc bezpośrednio po karmieniu, lecz 20 min po karmieniu piersią lu przynajmniej godzinę po karmieniu butelką!, gdyż w takim stanic mole ono

w pełni przyjmować nacechowany miłością dotyk    „—ulowa-

W cmsic muiiu n.k*> Mo»** umurtow-y wcuk * celu tfymuto*..

ma receptorów dotyku