lektury j polski5

Ludzie bezdomni

Stefan Żeromski

chochołów” utwór poetycki (1936); Andrzej Bursą, „Wemyhora”, utwór poetycki (1957); Roman^rand-staetter „Ja jestem Żyd z «Wesela»” (1972) — opowiadanie nawiązujące do postaci karczmarza Hirsza Singera, bohatera dramatu, i losów Racheli

Dramat Stanisława Wyspiańskiego podejmuje problem oceny społeczeństwa polskiego, podobnie jak „Dziady” Adama Mickiewicza, „Kordian” Słowackiego czy „Tango” Sławomira Mrożka. Konwencja dramaturgiczna i motywy fantastyki łączą „Wesele” z tragedią antyczną oraz dramatami Williama Szekspira („Makbet”, „Hamlet”). Motyw tańca kończącego utwór występuje m.in. w „Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza i „Tangu” Sławomira Mrożka.

W malarstwie: Jacek Malczewski „Błędne koło” (1895-1897) i „Melancholia” (1890-1894); Jan Matejko „Kościuszko pod Racławicami” (1888), „Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony wobec straconego Smoleńska” (1862),,Wemyhora” (1883-1884); Włodzimierz Tetmajer „Muzykanci w Brono-wicach” (1891); Stanisław Wyspiański „Chochoły lub Pałuby na Plantach tańczące” (1898).

W filmie: „Wesele” — film Andrzeja Wajdy z 1973 r., brawurowa ekranizacja dramatu; dzieło filmowe zostało wzbogacone dodatkowymi scenami nieobecnymi w dramacie i reminiscencjami malarskimi, co pomaga widzowi w zrozumieniu utworu

„Wesele” — film w reżyserii Wojciecha Smarzowskiego z 2004 roku aluzyjnie nawiązujący do dramatu Wyspiańskiego (nie jest to jego adaptacja) i dzieła Wajdy, współczesna wersja zbiorowego portretu Polaków, którzy w oparach alkoholu ukazują swe gorsze „ja”.

W

Stefan Żeromski

Ludzie bezdomni

Biogram autora

Stefan Żeromski (1864-1925) pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Ukończył gimnazjum w Kielcach, potem uczył się w warszawskiej Szkole Weterynaryjnej, ale musiał przerwać naukę i zarabiał jako guwerner. Od 1889 roku publikował swe utwory w czasopismach, kilka lat spędził w Szwajcarii, mieszkał we Lwowie i Zakopanem, ostatnie lata przeżył w Warszawie. Od 1904 roku był już w stanie utrzymać się z pracy pisarskiej, stopniowo stał się jednym z największych autorytetów w Polsce. Działał w organizacjach socjalistycznych, angażował się w działania na rzecz ludzi najuboższych oraz w akcje patriotyczne. Jako dowód wdzięczności narodu otrzymał mieszkanie w oficynie Zamku Królewskiego w Warszawie. Do najbardziej znanych jego utworów należą powieści: „Przedwiośnie” (1924), „Syzyfowe prace” (1897), „Ludzie bezdomni” (1900), „Popioły” (1902), „Wierna rzeka” (1912); nowele i opowiadania, np. „Rozdziobią nas kruki, wrony” „Siłaczka”; dramaty, np. „Uciekła mi przepióreczka”; oraz liczne teksty publicystyczne.

neza utworu

Powieść powstawała w latach 1898-1899 i została postdatowana, bowiem wydano ją w roku 1889 z datą 1900.

aczenie utworu

Powieść Żeromskiego od chwili wydania stała się wydarzeniem literackim i społecznym, była przeżyciem pokoleniowym i zyskała miano dzieła epokowego, przynosząc autorowi wielką sławę. Jest ona przykładem nowego typu powieści — powieści młodopolskiej. Wykreowany w niej został specyficzny dla twórczości autora typ bohatera — altruisty, idealisty, poświęcającego własne szczęście dla dobra innych ludzi.

ek literacki: powieść młodopolska.

315