lektury j polski6

Przedwiośnie

Stefan Żero

Znaczenie utworu

„Przedwiośnie” jest powieścią polityczną, podejmującą problem „zagospodarowania” odzyskanej nie ległości. Powstała u progu krótkiego okresu wolności, formułuje najistotniejsze pytania epoki, doty możliwych dróg rozwoju odradzającego się kraju. Stanowi także ostrzeżenie przed rewolucją bolsze\ oraz ustrojem komunistycznym, zagrażającym młodemu państwu polskiemu.

Gatunek literacki: powieść polityczna.

Cechu gatunku widoczne w utworze

Powieść polityczna to odmiana powieści, w której najważniejszą rolę odgrywają idee polityczne. W „P wiośniu” wydarzenia polityczne stanowią bardzo ważne tło dla ukazania etapów rozwoju głów bohatera. Utwór zawiera dyskusje na tematy polityczne i ma charakter polemiczny wobec niektórych

Czas i miejsce akcji

Akcja właściwa obejmuje okres od roku 1914 (wybuch I wojny światowej) do roku 1924. Miejsce ak Baku (Rosja, dziś Azerbejdżan), Nawłoć (pod Częstochową), Warszawa. Akcję właściwą poprzedza r spektywny „Rodowód”

Bohaterowie

Cezary Baryka — syn Seweryna i Jadwigi, chłopiec urodzony i wychowany w Baku. Jako jedyna] rozpieszczony. Początkowo był spokojny, układny, dobrze się uczył, po wyjeździe ojca na wojnę z sprawiać ogromne kłopoty wychowawcze. Inteligentny, atrakcyjny młody mężczyzna, wzbudzający: teresowanie kobiet, jednak w relacjach z nimi bardzo niedojrzały, koncentrujący się na sobie. W akcji utworu dojrzewa do roli świadomego obywatela, zatroskanego o los Polski.

Seweryn Baryka — ojciec Cezarego. Pracował w przemyśle naftowym w Baku. W 1914 r. z powołany na front. Gdy wrócił do Baku, jego żona już nie żyła. Opowiadając synowi o Polsce „szklą domów” nakłania go do wyjazdu do ojczyzny, która właśnie odzyskała niepodległość.

Jadwiga Barykowa — matka Cezarego, zakochana w swoim jedynaku. Nie potrafi sprawować nim kontroli pod nieobecność męża. W czasie rewolucji bolszewickiej bardzo trudno jest jej utrzy siebie i syna. Zostaje skierowana do ciężkich robót w porcie i tam umiera, nie doczekawszy się pov\ męża

Hipolit Wielosławski — przyjaciel Cezarego, poznany w czasie wolny polsko-bolszewickiej, w k obaj biorą udział. Cezary ratuje rannemu Hipolitowi żyde, ten odwdzięcza się mu, zapraszając g rodzinnego majątku — Nawłod.

Karolina Szarłatowiczówna — sierota, cioteczna siostra Hipolita, mieszka w Nawłod, w c rewolucji bolszewickiej utraciła swe dobra ziemskie na Ukrainie. Zakochana w Cezarym, umiera, prawdopodobniej otruta strychniną przez Wandę Okszyńską.

Wanda Okszyńską — szesnastoletnia, mało bystra dziewczyna, niezdolna nauczyć się tab| mnożenia Została wysłana przez matkę do majątku Wielosławskich, zarządzanego przez jej wujj choć na jakiś czas zeszła z oczu ojcu, który gniewał się na mało zdolną do nauki córkę. Jedyną umi nośdą, którą panna Wanda posiadła, była gra na fortepianie. Stała się ona jej pasją. Odkąd pewnego i Cezary zagrał z nią na cztery⁷ ręce utwór Liszta, Wanda zakochała się w nim bez pamięd. Wiele i śledziła jego i Karolinę, przeżywając męki zazdrośd. Po śmierd Karoliny została aresztowana pod tĄ tern otrucia rywalki, ale wypuszczono ją z braku dowodów zbrodni.

Laura Kośdeniecka — wdowa, właśddelka sąsiadującego z Nawłodą majątku Lenieć. Doji bardzo atrakcyjna kobieta. Ma narzeczonego, Władysława Barwickiego, za którego zamierza wyjśl jak mówi, uregulowania długów. Nawiązuje bardzo namiętny romans z Cezarym, wprowadzając! dzieńcą-.w intymne tajniki relacji męsko-damskich. Oboje przez długi czas zwodzą Barwickiegd jednak w końcu orientuje się w sytuacji. Ostatecznie Laura wychodzi za swojego narzeczonego. i

420

•j