Obraz6 4

510 Choroby narządu płciowego żeńskiego

Wewnątrznabłonkowa neoplazja sromu

Termin wewnątrznabłonkowa neoplazja sromu (VIN)’ obejmuje zespół zmian morfologicznych nabłonka wielowarstwowego praskiego, z których potencjalnie może rozwinąć się rak płaskonabłcnkowy inwazyjny.

VIN występuje u kobiet w różnym wieku. Często jest zmianą wieloogniskową, której towarzyszyć może rak płaskonabłonkowy szyjki macicy lub pochwy.

Morfologia. Makroskopowo stwierdza się pojedyncze lub mnogie plamy albo grudki

0    różnej barwie (białawe, czerwone, brązowe), których powierzchnia może się łuszczyć lub sączyć. Mikroskopowo VIN stanowi spektrum zmian w trójstopniowej skali^{1 2 3}, określanych dawniej terminem „dysplazja". Występują zaburzenia dojrzewania nabłonka wielowarstwowego płaskiego oraz szereg zmian cytologicznych dotyczących głównie jąder komórkowych, które stają się większe, nadbarwliwe, różnią się między sobą wielkością

1    kształtem. Ponadto stwierdza się liczniejsze niż w nabłonku prawidłowym figury podziału mitotycznego. Zmianom tym mogą towarzyszyć hiperkeratoza i dyskeratoza oraz koilocyty.

Wewnątrznabłonkowa neoplazja o podobnych cechach mikroskopowych występuje w szyjce macicy (CIN)'’ i pochwie (VAIN)⁴. Cechami wspólnymi tych zmian są podobny obraz mikroskopowy i czynnik etiologiczny HPV. szczególnie typy 16 i 18. Wewnątrznabłonkowa neoplazja może ulegać zarówno spontanicznej regresji, jak i progresji do raka inwazyjnego.

Rak sromu

Rak sromu jest rzadko spotykanym nowotworem narządu rodnego. Najczęściej jest to rak płaskonabłonkowy. Rak sromu może współistnieć z rakiem szyjki macicy i pochwy.

Rozwój raka płaskonabłonkowego sromu może być związany z infekcją HPV. Taka postać raka występuje u kobiet młodszych i często współistnieje z V1N lub jest przez nią poprzedzona. Stwierdza się ją jednak rzadziej niż postać mezwiązaną z zakażeniem HPV, która pojawia się w starszym wieku.

Morfologia. Makroskopowo pierwszym objawem raka mogą być niewielkie zmiany przypominające rogowacenie biate. W miarę upływu czasu pojawiają się guzy egzofityczne bądź endofityczne z owrzodzeniem. Mikroskopowo stwierdza się zwykle wysokozróżnicowane raki plaskonabłonkowe.

Klinika. Objawy kliniczne, takie jak ból, świąd, sączenie ze zmiany, uczucie miejscowego dyskomfortu, występują zarówno w raku, jak i w różnych zmianach nienowotworowych. Przerzuty występują zwykle najpierw w okolicznych węzłach chłonnych, zaś do przerzutów drogą krwionośną, najczęściej do płuc i wątroby, dochodzi później. Obecność przerzutów w węzłach chłonnych jest czynnikiem złego rokowania. W leczeniu stosuje się radykalne wycięcie sromu z obustronnym usunięciem węzłów chłonnych pachwinowych. Skutecznie działa też radioterapia.

W macicy wyróżnia się: trzon, cieśń i szyjkę. Szyjka dzieli się na części pochwową i nadpochwową. Przez środek szyjki macicy biegnie kanał szyjki, któiy łączy pochwę z jamą macicy.

Ryc. 25.1. Obraz kolposkopowy prawidłowej części pochwowej szyjki macicy (ze zbiorów piui. d>. ii.au. ^uiyulewa Ceiewicza Z MiniKi Medycyny Matczyno-Płodowej i Ginekologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego

W S^CZOOinifi 7 OOd7teWr)V*fs»n?pm tcs t iHr».

stępnienie).

1

WłN — vnfvor introeuithelial neoptasia.

2

³    W zależności od nasilenia zmian w nabłonku wyróżnia się ViiN i - ncopiazję wewnąurżu-.iij.uiuuA.ą (dawniej dysplazję) małego stopnia, V1NII - średniego stopnia, VIN 111 - dużego stopnia (dawniej zwaną rakiem przedinwazyjnym, albo rakiem in situ).

3

C i.N — ang. cer ot i/tti ut:p^:.    jtcopi.i. . ..

4

   VAIN - ang. mginal inlraepithelial neoplasia.