Obraz2

pomiędzy i/osoj pieniędzy świadczonych przez jedne podmioty a ilością oerzy-my\*nnyvh usług mc są regulowane pracz rynek. Te proporcje są efektem decyzji politycznych i są kształtowane na podstawie norm prawnych. Do strumieni pieniężnych o charakterze, transferów zaliczamy: podatki, opłaty, emerytury, rmty. zasiłki, dotacje, subwencje, składki na ubezpieczenie społeczne. Państwo czy organizacje samorządowe pobierając od obywateli podatki, świadczą na ich Okz określone usługi, np. w dziedzinie edukacji, ochrony zdrowia. Świadczenia te aalrtą sie wszystkim obywatelom, niezależnie od tego, czy w ogóle płacą podarki i w jakiej wysokości. Z tytułu wniesienia podatku obywatel nic może zgłaszać żadnego roszczenia do związku publicznoprawnego. Stąd transfery uwalane są jako przenoszenie pieniądza bez wzajemnego świadczenia ze strony otrzymującej je. Poza tym, wszelkie relacje pomiędzy ilością świadczeń pieniężnych a ilością otrzymywanych usług wynikają z przyjętych ustaleń. I tak,

19% podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodów do 37 024 zł w 2004 r. jest normą prawną, ustaloną świadomie przez kręgi decyzyjne, a nie precz sytuację na rynku usług, towarów czy pracy. Z kolei za 68 zł składki kwartalnej na ubezpieczenie chorobowe, wypadkowe, macierzyńskie rolników w 2005 r ubezpieczony rolnik otrzymuje in.in. 7 zł za dzień zasiłku chorobowego.

fftfctodehi

2.3. Przychody i wydatki pieniężne kredytowe \ v .    njt/j tjffiui

‘    V j

Przychodami kredytowymi nazywamy przychody pieniężne, jakie osiągają > podmioty gospodarujące, wykorzystujące kredyty bankowe, a wydatkami kredytowymi określamy wydatki tych jednostek związane ze spłatą zaciągniętych kredytów bankowych. Przy okazji warto wspomnieć o roli banków w kreowania przychodów i wydatków kredytowych podmiotów gospodarczych. Otóż, db banku udzielanie kredytu nie jest wydatkiem pieniężnym, a jego spłata nie jesi przychodem pieniężnym. Banki udzielając kredytów nie sięgają do posiadanych zasobów pieniężnych. Banki udzielają ich ze zgromadzonych depozytów, kreują nowe zasoby pieniężne (kwestie kreacji pieniądza przez kredyt będą omówione w dalszej części opracowania). Warto dodać, że depozytów także nie można traktować jako wydatków podmiotów gospodarczych. Są one formą przekazywania zasobów pieniężnych i nic stają się własnością banków.

Związane z operacjami bankowymi wypłaty odsetek od kredytów oraz oprocentowania od depozytów mają charakter transferów, ponieważ wysokości odsetek i oprocentowania ustalone są na podstawie decyzji banku centralnego.

Kolejna klasyfikacja strumieni pieniężnych jest oparta na rodzajowym zróżnicowaniu podmiotów gospodarczych. Podmioty te także przyczyniają się dn ruchu pieniądza Realizują przychody oraz wydatki pieniężne, które mogą

U

mieć charakter poprzednio omówionych. A zatem, mogą realizować przychody i wydatki ekwiwalentne, przychody i wydatki redystrybucyjne bądź przychody i wydatki kredytowe.

Stosując kryterium podmiotowe, wyróżniamy zjawiska finansowe scharakteryzowane w punktach 2.4—2.7.

fw<ocCs/    • kióCtJIau^.

2.4. Finanse przedsiębiorstw    ■iko

Przedsiębiorstwa gromadzą przychody pieniężne z tytułu sprzedaży lówarów, usług lub składników majątkowych. Są to strumienie pieniężne o charakterze ekwiwalentnym. Przedsiębiorstwa mogą otrzymywać przychody kredytowe oraz transfery z rynku kapitałowego bądź z budżetu państwa. Gdy przedsiębiorstwo otrzymuje przychody kredytowe, ponosi także wydatki z kredytami związane.

Wydatki picnieżnc-przcdsicbiorstw związane są z zakupem czynników produkcji. Mają one charakter wydatków ekwiwalentnych, ponieważ relacje pomiędzy ilością pieniędzy a ilością towarów, usług i pracy reguluje sytuacja na rynku. W gospodarce finansowej przedsiębiorstw występują strumienie pieniężne o charakterze redystrybucyjnym. Są to podatki, opłaty, składki na ubezpieczenie majątku i pracowników.

2.5. Finanse ludności (gospodarstw domowych) ¹ ’ iiStóu?

Przychody gospodarstw domowych powstająz racji wynagrodzenia za pracę. Przychody te w ramach sektora prywatnego mają charakter ekwiwalentnych. JeśJi zaś chodzi o przychody pochodzące z wynagrodzenia za pracę osób pracujących w sektorze publicznym, to mają one jednak charakter transferów.

Przychody gospodarstw domowych z tytułu oprocentowania depozytów, emerytur, rent i zasiłków mają także charakter transferów. Gospodarstwa domowe osiągają przychody kredytowe w związku z zaciąganiem kredytów na cele inwestycyjne bądź bieżące. Jeśli zaś chodzi o wydatki gospodarstw domowych, to podstawowe znaczenie mają wydatki związane z zakupem towarów i usług. Są to wydatki ekwiwalentne. Drugą grupę tworzą wydatki transferowe Wśród nich wyróżniamy podatki, opłaty, składki z tytułu ubezpieczenia, oprocentowania kredytów bankowych. Podkreślić należy, ze w przypadku gospodarstw rolnych i zakładów rzemieślniczych ma miejsce połączenie strumieni pieniężnych właściwych dla przedsiębiorstw ze strumieniami pieniężnymi charakterystycznymi dla gospodarstw domowych.

25