PICT6463

;\vojq popularność w u.ium.------

iu. żc cechuje jc większa jednolitość oraz, że są łatwiejsze w opracowań' _u: -aś, to sugerowane odpowiedzi. które zmuszają respondenta do dokonania'⁰ Na pytania zamknięte łatwo i szybko się odpowiada, gdyż posiadaja*™^ no/li wy ch odpowiedzi tzw. kafeterie. Spośród zaproponowanych odp'/^¹³* espondent wybiera tę. która jego zdaniem jest właściwa i najbardziej tń^—' est on mot.N-wowany do wyrażenia swojej opinii czy poglądów na określony? ^N‘^C Formułując zestaw proponowanych odpowiedzi, czyli tzw. kafeterie b 1* >owinicn pamiętać, aby spełniały one określone warunki. Przede wszystkim*^

>yć wyczerpująca w sensie logicznym. Oznacza to, że powinna wyczerpać u ? dc możliwe odpowiedzi wchodzące w zakres danej nazwy, skali czy właściw^' ^zykładcm braku wyczcrpalności kafeterii, może być popularna klasyfikaci iu cyw ilnego, dzieląca osoby jakiegoś stanu cywilny na cztery kategorie: 1 Si*'³ rolnego"; 2. „Żonaty/zamężna”, 3. „Rozwicdziony(a)”; 4. ,.\Vdowicc/wdo\v?^U klasyfikacja ta nic wyczerpuje wszystkich możliwości, ponieważ rcspondcnc' nicszkający razem i nic będąc w fomialnym związku małżeńskim, nic mocą _s‘' wliczać do żadnej z podanych kategorii. W kafeteriach pytań odnoszących sied^? ;cchy mierzalnych, takich jak np.: wiek badanych, staż pracy, wysokość zarobków '■'■zebność uczniów w klasie, częstotliwość występowania zjawiska, należy pr/c-dzieć tzw. kategorie brzegowe: tj. dolną „do” i górną ..ponad” lub „więcej” tając np. respondentów o staż pracy, można podać kafeterię, która wyczerpuje

>zystkic w tym zakresie możliwości:

do lat 5;

5-10;

10 15;

15 20;

20-25;

25 i więcej.

Kaloteria musi być także i rozłączna. Oznacza to. ze żadna odpowiedź nic oże zostać zaliczona do więcej niż jednej, spośród zaproponowanych. Odpo-iedzi nie mogą pokrywać się ze sobą bądź zawierać jedna w drugiej. Rozłącz-

łścią jest np. podanie kafeterii w stylu: zdecydowanie tak; i raczej tak;

I trudno powiedzieć;

) raczej nic;

) zdecydowanie nie.

Nierozłącznie kał eteru jest najczęściej skutkiem _pr/w -dnego kryterium podziału. Oto przykład błędnic podanej kŁ*^ ⁿⁱ* ilej niż jednego kryterium podziału: „Jaki jest Pana( i) ,<5?' '^^ęcie *}\ j Zasadnicze; 2. Średnie; 3. Pomaturalne; 4. Wyższe o ^Wykształcc-> zasady rozłąezności może sprawiać wiele kłopotów _DrA. „ u ' ^St0so*a-% jakościowej, np. dotyczącej: postaw, przekonań, rodzajów zlch^^p

^nl’ Pytania zamknięte mogą bye pytaniami dysjunktywnymi i koniun«_v

pytania dysj u aktywne to takie, które posiadają okrJśIon?^^^ _vVch odpowiedzi, spośród których respondent wybiera jedną z wj_ciu™ ^m0żU' _się wykluczających. Ponieważ kafeterie są wyczerpujące i rozłac/rc^kT* ^V,.i„ „.tnowiedz musi być gdzieś zakwalifikuj,    ¹    ’ dłatego

złom .

₃) niepełne podstawowe; podstawowe; zasadnicze zawodowe; średnie; pomaturalne; wyższe.

Przedstawiona kafeteria jest wyczerpującą, gdyż uwzględnia wszystkie możliwe poziomy wykształcenia, a jednocześnie jest rozłączana, gdyż oddziela poszczególne poziomy u ykształccnia od siebie.

Niekiedy pytania dysjunktywne wymagają określenia skali natężenia danego zjawiska. Pytania takie formułuje się wówczas, kiedy respondent ma wyrazić swój sąd, odwołując się do uporządkowanego zbioru proponowanych odpowiedzi. W takim przypadku należy w pytaniu podać skalę, według której respondent ma wyrazić swoją ocenę o badanym zjawisku czy zdarzeniu: np. „Jak ocenia Pan(i) wymagania staw umc nauczycielom przez dyrektorów szkół?":

a)    bardzo duże.

b)    duże.

c)    średnie,

d)    małe,

c) bardzo małe.

Często formułuje się pytania ze skalowaniem. Badacze posługują się takimi pytaniami wówczas, kiedy chcą. aby respondent wyraził swój sąd. odwołując się do uporządkowanego zbioru kategorii oceny, takich jak: „całkowicie sic zga-dzam’ „całkowicie się nic zgadzam"; lub „bardzo często" - „nigdy . Przykład >akiego pytania, ze skalowaniem metodą R. Likerta, zamieszczono poniżej. ^ klasie, możesz zawsze liezyć na pomoc nauczyciela w nauce ;

^a)    całkowicie się zgadzam.

b)    zgadzam się,

241