PICT6467

«_vicrT10ści małżeńskiej?", prowadzą najczęściej do stronnica* . chowujc an(>) _tnju ,_ub pominięciu odpowiedzi. Pytania takie I??¹

odpowiedzi. z.ij> •«- * uruchomienia ochrony swojej osoby. \V'vn>, ^'^c skłaniają indagowanych do urucnom....._;.....„ ....._w ".......^yra/a «ę t₀

***** S^^r^ic rozumienr. w poMaci milca^ 2 "t™.™ mu objawami zażenowania lub tub, dania odpowiedzi wy_mijaj ^ rSwvch. Badacz musi uwzględniać. ze wobec niektórych pytań. ^ icn. Lajdujc * w sytuacji kontl.klu. pomiędzy chęci, udzieleni a w.a^od Id odpowiedzi a postawienia siebie lub swoich bliskich w niekorzyść świetle. Mając to na uwadze, należy umknę stawiania pytań. mogących uraź™ poczucie godności osobistej respondenta lub jego bliskich, a nawet doprowadzi* do zerwania więzi rodzinnych, koleżeńskich czy uczuciowych, spowodować poczucie wstydu, zażenowania czy zranienia innej osoby. N,c oznacza to. i_żnic należy pytań takich stawiać w ogóle. Jeżeli cel badan wymaga zebrania takich informacji czynie lo trzeba z dużym wyczuciem, wykorzystując w tym celu m.i„.

pytania otwarte.

6.    Warunkiem poprawności metodologicznej formułowanych pytań jest _7Z. sada komunikatywności. Sprowadza się ona do eliminowania w pytaniach słów i pojęć niezrozumiałych, niejasnych dla respondentów. Pytania muszą być sformułowane w sposób zrozumiały. Badacz nic może posługiwać się pojęciami zbyt naukowymi czy typowymi dia swojej specjalności, takimi np. jak: „dyslckcja", „wykolejenie", „absencja", „interpretacja”, „empatia" „profilaktyka”, itp., gdyż pojęcia te mogą okazać się niezrozumiałe dla respondentów. Wprowadzenie trudnych, obcojęzycznych i niezrozumiałych pojęć czy słów powoduje, że różni respondenci różnic rozumieją ich sens, a zatem i udzielane przez nich odpowie-

:i odnosić się będą do inaczej rozumianych pytań. / tych względów zalecać leży, aby używane słownictwo, było dostosowane do słownictwa responden-v. Spełnienie tego wymogu jest łatwiejsze, gdy pytania kierujemy do zbioro-ości względnie jednorodnej pod względem cech społeczno-zawodowych, poziomu wykształcenia, pochodzenia, zawodu, wieku, itp. Jeżeli natomiast badana zbiorowość jest znacznie zróżnicowana intelektualnie wówczas pytania należ)¹ tak formułować, aby były one zrozumiałe dla wszystkich.

7.    W formułowanych pytaniach należy rezygnować z pojęć nieostrych i wieloznacznych, np. takich jak: demokratyczny styl wychowania, szerokie horyzonty myślowe, postawa humanitarna, lub zbyt ogólnych i niejasnych, jak np. „często”, „dużo", „lubię", „wysoki”, „szybko”, itp. Pojęcia takie należy za-suipić bardziej precyzyjnymi, gdyż mogą być różnic rozumiane przez badanych. W pytaniu nastawionym np. na poznanie częstotliwości oglądania TV przez respondentów, nic jest wskazane umieszczanie takich propozycji odpowiedzi jak: bardzo często, często, przeciętnie, rzadko, bardzo rzadko. Dla ukonkretnienia tego pytania poprawniej byłoby zaproponować taki zestaw odpowiedzi, jak: „codziennie *, „kilka razy w tygodniu”, „raz w tygodniu”, „raz w miesiącu", itp-

\>b> natomiast badaczowi chodziło o uchwycenie przeciętnego czasu spędzo-

oglądaniu telewizji w ciągu dnia. to kafeteria gotowych być następująca: do 2 godzin; 2 5 godz, 5 i widjZ!

ne?°

n*?

-I wldmi propozycjami odpowiedzi jak: „bardzo często". jJ,

Idy" j<* ^uzasadni0"^C ,'^V'^,WCZaS- *<*"* do poznania oSlSŁ "“‘f Lpnio nasycenia jakiegoś zjawiska, np. oglądania telewizji    ^{y h}

postrzeganie większość, w ymienionych zasad, ma na cele uzyskanie wiarv ^_nych j zbliżonych do przekonań badanych odpowiedzi.    '    •

4.S. Ogólna struktura kwestionariusza

Zarówno w kwestionariuszu wywiadu, jak i ankiety struktura i układ pytań ^ uzależnione od przedmiotu badań, oraz danych, jakie zamierzamy uzyskać Większość kwestionariuszy, składa się z trzech części: wprowadzającej, metryczki oraz części zasadniczej.

Część wprowadzająca to kilkuzdaniowe wprowadzenie informujące, jaka instytucja czy osoba prowadzi badania, w jakim celu oraz co lub kto ma być przedmiotem badań. Słowo wprowadzające powinno przezwyciężyć opór respondentów do badań i zachęcić ich do udzielenia odpowiedzi na postawione pytania. Poniżej przedstawiono przykład słowa wprowadzającego do ankiety.

Przykład 1

Zakład Metodologii Badań Uniwersytetu Rzeszowskiego, prowadzi badania, których celem jest poznanie opinii młodych nauczycieli na temat ich przygotowania do wykonywania zawodu. Ze względu na to. że opinie te mają ogromne znaczenie dla kształcenia nauczycieli, zwracamy się do Pana(i) z prośbą o wzięcie udziału w badaniach i udzielenie szczerych i wyczerpujących odpowiedzi na postawione w kwestionariuszu pytania. Pozwolą one zespołowi badawczemu na opracowanie i przedstawienie propozycji zmian w systemie kształcenia nauczycieli w Polsce.

Prosimy o dokładne przeczytanie każdego pytania i udzielenia szczerych i wyczerpujących odpowiedzi zgodnie z ich treścią oraz własnym przekonaniem. Jeżeli w trakcie wypełniania ankiety nasuną się Panu(i) jakieś dodatkowe uwagi i spostrzeżenia. lub uzna P3n(i), że pominęliśmy jakąś ważną kwestię, prosimy o uzupełnienie odpowiedzi na ostatniej stronie.

Jednocześnie zapewniamy, ze udzielone przez Pana(ia) informacje będą anonimowe ^{1 n}’^c zostaną udostępnione nikomu w innej postaci jak tylko w termie zbiorczych opracowań statystycznych i służyć będą celom naukowym.

Dziękujemy za współpracę.

Przykład 11

Szanowna Pani. Szanowny Panic

Uprzejmie prosimy o wzięcie udziału w badaniach, których celem jest poznanie opi-^!UI ^fcczeństwa na temat roli szkoły w zmieniających się uwarunkowaniach społecz-

249