podst pedagogiki przedszkolnej z metodyka8

18 Rozdział 1

jańskiego (1518), Rozmowy potoczne (1519), Mowa o konieczności kształcenia chłopców zaraz od urodzenia w cnocie i naukach (1529).

Podejmując kwestię naprawy społeczeństwa, poruszał dogłębnie w swojej twórczości sprawy wychowania między innymi w osobnych periodykach: O wychowaniu dzieci, o małżeństwie chrześcijańskim (15 2 9). Popierał stanowisko Plutarcha i Kwin-tyliana zalecających łagodność w wychowaniu¹. W rozprawie O wczesnym rozpoczynaniu kształcenia chłopców zachęcał do tego, aby dzieci w wieku przedszkolnym uczyć dobrego zachowania, higieny oraz czytania, pisania, rysunków i znajomości otaczającego świata. Bajki, obrazy i gry to podstawowe elementy rozwijania prawidłowego umysłu najmłodszych. Wychowanie we wczesnych latach dzieciństwa miało, zdaniem Erazma, przebiegać łagodnie, harmonijnie i z wielką wyrozumiałością. Należało rozwijać zainteresowania i wzmacniać „ambicyjnie" jednostkę. Rodziców uczynił odpowiedzialnymi za harmonijny rozwój dziecka, właściwe odżywianie, ubiór, zabawy i ćwiczenia umysłowe. Od nauczyciela wymagał wiedzy, moralności i wyrozumiałości dla wychowanków. Jego cele wychowania humanistycznego najwyraźniej towarzyszyły europejskiej rzeczywistości edukacyjnej. Sam Erazm uważany był za prekursora nowoczesnego egalitaryzmu w edukacji.

Jan Ludwik Vives (1492-1540)

Hiszpański humanista, czołowa postać renesansowej pedagogiki, pisarz, poliglota władający dziesięcioma językami. Twórca takich dzieł, jak: Przeciwko pseudodialektykom (1519), O wychowaniu szlachetnych młodzieńców i dziewcząt (1523), O naukach (1531).

„Wychowanie traktował jako zadanie społeczne, mające na celu moralne podniesienie ludzkości. Domagał się, aby każda gmina miała placówkę szkolną z nauczycielem opłacanym przez państwo"². Postulował obserwację, spostrzeganie oraz rozwijanie samodzielności myślenia u dzieci. Odrzucał typowy werba-lizm, uzasadniając jego niewielką przydatność w edukowaniu.

Kodzice stanowili przykład i wzór do naśladowania w wycho-u .u ii u. Według Vivesa, dziecko naśladuje zachowania rodziców, I . l.iIłując w ten sposób swój własny charakter. Zabawom przypływał wartości soqalizujące, a zabawki miały odwzorowywać pi edmioty codziennego użytku. Aktywność, nauka, ćwiczenia ii ye/.ne na świeżym powietrzu, wycieczki oraz naturalność v trakcie zabaw to podstawowe elementy zahartowanego roz-w nju maluchów. Sensualistyczna teoria poznania była najdalej i> I.}> i konsekwencją renesansowego krytycyzmu i niezależności ih\ li¹’’. Stała się swoistym wyznacznikiem nowoczesności, sta-i.ij.fi' Vivesa na czele wszystkich humanistycznych teoretyków nu liloZofÓW.

Mn li 'pj I rycz Modrzewski (1503-1572)

N.ijlmrdziej oryginalny i postępowy pisarz polityczny, refor-iii.iim, myśliciel i moralista epoki odrodzenia. Autor dzieła Opo-Rzeczypospolitej (1554), w którym wyróżniono pięć ksiąg:

^{1 1} .'/'i/i.ujach, O prawach, O wojnie, O kościele, O szkole. Poglądy r i- m 11 /rwskiego wyrastają z kontynuacji utopijnego wątku filo-m11, i u -go 1 latona i Arystotelesa. Zadaniem państwa jest opieka

• - i ■ ,■■.wiatą, którą pokierują „osoby zacne i poważne, czuwają-i »• i on I obyczajami dzieci oraz ich odpowiednim wychowaniem i .Immi rodzicielskim, poczynając od najwcześniejszych lat"¹⁶.

I uęgacli O obyczajach i O szkole domagał się podwyższenia

i.....u -.l.i nu nauczycielskiego. Krytykował wy chowanie scho-

¹ ■ i v« /.no z.ii pogłębianie i petryfikację nierówności społecznych,

....., I ni u* dostępu do edukacji dzieciom wywodzącym się z naj-

i 'i< . Iiifi'|szych środowisk. Duże znaczenie przypisywał koncepcji • In »wania moralnego, którego podstawy należy tworzyć już ■ i w. i-.nych lat życia dziecka. Troska o rozwój fizyczny jed-

• * il i pi/cjawiała się w myśl starożytnej zasady „zdrowy duch iv -■ In >vvym ciele". Andrzej Frycz Modrzewski w pierwszej księ-

i•'11■ uwagi poświęcił miłości i opiece rodzicielskiej, stawia-......I. irów za wzór, jak również wszelkim relacjom z sąsiada-

• mi pi yjaciólmi, ludźmi slojąiymi w hierarchii społecznej wyżej

Itllil. r, fi uⁱr

. fiu il.i-n / CA ••/1/ róillow, KU*li i* I O^ł>j», :i, M

S. Wołoszyn, Znidlii do il icj&to wychowituiu i nn/:Ui /wdtltfoyicznrj, Kieler 1995, tom I, s. 23(i.

^H / linlotiii mt/iiioioiiidli, retI I kunlybm lid, il/ ryt., n, J'/l 172