40 Rozdział 1
Przy każdej placówce powinien znajdować się ogród, w którym najmłodsi przyzwyczajali się do pracy, pielęgnując i uprawiając przydzieloną im grządkę. Dziewczynki przyuczano do prowadzenia gospodarstwa domowego. Obok ogrodu Cieszkowski przewidywał miejsce na plac zabaw. Jego program wychowania przedszkolnego zawierał treści z zakresu prac ręcznych -wspomnianą pracę w ogródku, zabawy i gry ruchowe, muzykę, rytmikę, śpiew, taniec, opowiadania religijne i przyrodnicze. Hrabia uważał, że do siedmiu lat nie należy uczyć dzieci czytać, pisać i rachować. Powinny one spędzać czas, ćwicząc fizycznie i bawiąc się. Jako zwolennik prostych oraz naturalnych sprzętów domagał się wyposażenia ochronek w proste zabawki, liczydła, piłki, obrazki, tablice i inne pomoce. Ochronki Cieszkowskiego upodobniały się do ogródków dziecięcych Frobla. Postępowa i nowatorska koncepcja organizacji wychowania przedszkolnego nie została jednak zrealizowana. Konserwatyzm szlachty poznańskiej okazał się silniejszy53. Znacznie' większym uznaniem projekty Augusta Cieszkowskiego cieszyły się w Królestwie Polskim.
Pedagog, publicysta, działacz oświatowy, założyciel pierwszego w Polsce Towarzystwa Pedagogicznego, współwydawca pierwszego polskiego czasopisma pedagogicznego „Szkoła Polska", propagator „nauki o rzeczach". Prace: Metoda pisania i czytania (1850), czasopisma: „Szkółka dla dzieci" (1850-1854), „Szkółka dla młodzieży" (1854).
Interesował się wychowaniem i edukacją elementarną jednostki oraz kształceniem nauczycieli. Istotne zadania wyznaczał rodzicom i wychowawcom w przygotowaniu dziecka do podjęcia obowiązku szkolnego. Wykorzystując metodę nauki czytania opracowaną przez Trentowskiego, Estkowski w 1851 roku wydał Elementarzyk, ułożony wedle metody pisania i czytania. Naukę czytania dzieci rozpoczynały od nauki pisania, a tę z kolei od ćwiczeń przygotowawczych do pisania, polegających główni*' na ryso-
'*11. Kr.isuski, Historia wychowaniu..., ci/, i-yI •. M(> u mm l.itwych przedmiotów. W ujęciu W. Bobrowskiej-Nowak54 i ii owski zalecał bezpośredni kontakt dziecka z przyrodą, ob-- u .m iv roślin, zwierząt, ptaków w naturalnym środowisku, i n ii.mil> wyrobów pracy ludzkiej. Podkreślał rolę wycieczek i #łi|v* mchowych, które miały być urozmaicane wierszami, po-> i * ił.imi, pogadankami i prostymi pytaniami problemowymi. A i i <Milował również potrzebę zaspokajania naturalnej ciekawo->!■ i d/iccka oraz planowanego kształcenia zmysłów i przygoto-w .mi.i „rąk do wszelkich czynności". Działalność Ewarysta Est-hn I n>go i jego liczne artykuły publikowane w czasopismach i* ln/« ily współczesnych wychowawców do zaniechania stosowni nu w pracy metod encyklopedycznych. Motywowały nato-
..... idu autorskich sposobów pracy, opartych na poglądowości,
I- (usuwanych do rozwoju psychicznego, posiadanych wiado-......ii potrzeb środowiska.
fosyjski propagator oświaty, autor wielu prac i artykułów il i« >11 pedagogiki przedszkolnej. W swojej twórczości zwra-
• d uwagę na wychowanie przedszkolne. Według niego, dziecko w i vm wieku bardzo aktywnie reaguje na bodźce otaczającemu i avvi.it.i i we właściwy sobie sposób je przetwarza. Żyje wła-mii ni życiem, ma własną logikę, swój świat - wielkich marzeń i i u iluzji. Autor wypowiadał się przeciwko stosowaniu bajek i i ml.iMlycznych opowiadań. Proponował raczej wyposażać naj-
■ • i > Iszych w umiejętności i wiadomości z przyrodoznawstwa
■ m|.u żującego świata. W procesie wychowania główną rolę od-i i , w u la matka, którą należało we właściwy sposób do tego pro-
• • ui przygotować (znajomość podstaw psychologii i pedagogi-!• I), W żadnym wypadku nie może ona wykorzystywać swojego iiilurylelu do hamowania samodzielności dziecka.
Pisariew opowiadał się za społecznym wychowaniem dzie-
• i w wieku przedszkolnym, postulując założenie odpowiedniej tu by przedszkoli, ściśle powiązanych ze szkołami. Wiele uwagi pnswięcal pracy, traktując ją jako naturalną i niezbędną potrzebę
W, Hohrowsk.i Now.it, / Ihlorin mt/iliomniin ilz. cyt IW,