podst pedagogiki przedszkolnej z metodyka2

26 Rozdział 1

starać się zapobiegać konieczności karania, ale karności ma towarzyszyć konsekwencja wolna od gniewu.

Wychowanie w przekonaniu J.A Komeńskiego „czyni człowieka - człowiekiem". Proces ten obejmuje bezwzględnie wszystkie dzieci zaraz po ich urodzeniu. Rodziców pedagog czynił odpowiedzialnymi za: opiekę, zdrowie, wartości, wychowanie moralne i kształcenie umysłu. Bardzo dużo uwagi Komeński poświęcił edukacji przedszkolnej. Napisał obszerne dzieło pt. Informatorium szkoły macierzyńskiej (1631), które uważane było za pierwszy traktat z pedagogiki przedszkolnej. Istotne znaczenie przypisywał wychowaniu fizycznemu (troska matki o zdrowie dziecka, higienę odżywiania, ubiory, zabawy, ćwiczenia ruchowe) i wychowaniu moralnemu jednostki (dobre postępowanie, budzenie ambicji, wrażliwości na pochwały i upomnienia, uczenie posłuszeństwa i szacunku dla starszych, cierpliwości w okresie niepowodzeń i chorób, przyzwyczajenie do pracy. W procesie rozwojowym dziecka istotne były możliwości rozwojowe (indywidualizacja). Pierwsze wiadomości i umiejętności miało ono zdobywać przy pomocy starannie dobranych zabawek, które pobudzały jego motywację, wyzwalały twórczą aktywność oraz rozwijały fantazję. Ten zwolennik realizmu pedagogicznego dostrzegał potrzebę stworzenia specjalnej placówki wychowawczej dla najmłodszych. Jego program wychowania i wszechstronnego rozwoju dziecka od pierwszego do szóstego roku życia cieszył się ogromnym uznaniem wśród nauczycieli.

Głównym celem wychowania przedszkolnego, według J.A. Komeńskiego, było przygotowanie jednostki do nauki szkolnej, zwłaszcza pod względem intelektualnym, a przede wszystkim emocjonalnym. Uświadamiał, że szkoła to instytucja przyjazna i niezbędna dla każdego człowieka. Treści kształcenia dostosowywał do potrzeb i możliwości psychofizycznych jednostki, uwzględniając poziom dzieci słabszych, mniej zdolnych lub wą tłych. Zdobywały one podstawy wiedzy z geografii, astronomii, historii, geometrii itp. W trzecim roku życia dziecko liczyło do pięciu, w czwartym do dziesięciu, a w piątym i szóstym do dwu dziestu. Przyswajało pojęcia „mały", „duży", „krótki", „długi" itp. Zapoznawano je / najl>li/s/ym otoczeniem, a nauka astrono

tui' ■) .nurzała się do rozpoznawania gwiazd, księżyca, słońca H|< " |. r,< > edukację wyznaczały trzy elementy: szkoła, podręcznik i i 11.111('/yciel. Komeński jako pierwszy stworzył obszerny pi iv hu /ajęe dla przedszkolaków oraz mobilizował rodziców i . , ¹ unów do posługiwania się czystym i poprawnym języ-

i..... i'\l przeciwnikiem wszelkich zdrobnień i niewyrazistej

imiu kici cwanej do najmłodszych. Ćwiczenia mowy wiązał

# ł- ' i ikriuem wrażliwości muzycznej.

i 'U. lindolski^wpoglądachtegoniepowtarzalnegopedagoga i • ml dwa podstawowe wątki: dydaktyczny (organizacyjno-mm u m| _v« 11 y) i pansoficzny (teoretyczno-filozoficzny). Pierwszy np,*. i |< 'ii a.i antropologii (człowiek jako istota rozumna, komu-♦tik nlii' a ar i działająca). „Pansofia natomiast oznaczała zdobyli vs i« d y uniwersalnej o całej rzeczywistości, możliwościach jej "p" u "Wania. Według jej założeń świat jest jednością, składali ] tlę • wielorakich i powiązanych z sobą rzeczy"³².

I'"}',l.|dy |.A. Komeńskiego nie znalazły zastosowania za jego ły» i > Na przeszkodzie stanęła wojna trzydziestoletnia (1618-n. i i k ima wywołała duży zamęt w Europie środkowej. Póź-fa-1 i' iid/iej popularny stał się humanizm P. Melanchtona, któ-

* l" . mil idee J.A. Komeńskiego. W krajach katolickich był

pi .....I. .my ze względu na przynależność wyznaniową. Wiele

ptij i i.I*»w autora odnajdujemy w dziełach późniejszych teorety-i "-v pedagogiki: B . Basedowa (1 724-1 79 0), J . Rous-|ai..i (I 7 I 2-1 778), J. Pestalozziego (1746-18 27),

i II. . barta (1776-1841) i F. Fr5b 1 a (1 782-1 852). |ed i ..ii . a den z nich nie powołał się na Komeńskiego. Dopie-i" \11 jm i11 Nirmeyer wydobył z zapomnienia Wielką dydaktykę. W i ‘"h. <■ dzieło to ukazało się dopiero w 1883 r. w przekładzie ¹ i mik a. W Rosji carskiej po rewolucji 1905 r. cenzura zezwoli ■ " . prlny przekład dzieł J.A. Komeńskiego, (Świat zmysłowy ^; m ii< li, Szkoła macierzyńska, Drzwi języków otworzone i inne),

i’.......a/ |H*dagog ten wiele lat życia spędził w Polsce (Lesz-

«"i i i- y,.»l wórczość znana jest wielu nauczycielom, pedagogom,

I litilurin wychoumniu, red. I,. Ktirdybadui, dz. cyt., s. 504,

¹ M 'nu IhkIoInM , Wslqi, w; j.A. Komeriskl, Panifkulia, Wrodaw 1973,8.52. ■ ''.liiltiyii, UliiroM/lnii illl/śl ,>1/ eyl.,s !>9 60.