Przedsiębiorstwo turystyczne w gospodarce wolnorynkowej G Gołembski (24)

25

]. Cóż to jest ten produkt turystyczny

zarysowanych powiązaniach wewnętrznych. Wydaje się, że całość tę można nazwać gospodarką turystyczną⁶.

Jak już powiedziano, na produkt turystyczny składają się dobra i usługi. Wśród przedsiębiorstw obsługi ruchu turystycznego dominuje świadczenie usług. Przewaga świadczenia usług nad dobrami ma wpływ na relację efektów do nakładów, będącą podstawą efektywności. Przede wszystkim zwiększa się ryzyko zapewnienia ciągłości sprzedaży i groźba ponoszenia strat w sytuacji, w której ciągłość ta nie jest zagwarantowana (brak możliwości magazynowania, tworzenia zapasów). Z faktu, że usługa musi być skonsumowana w miejscu jej wytworzenia, wynika ryzyko zapewnienia konsumpcji w miejscu produkcji - dostosowanie w czasie struktury i rozmiarów popytu do rozmiarów i struktury podaży. Stąd też oddziaływanie pośrednie na decyzje przedsiębiorstw, mające na celu doprowadzenie do wzrostu efektywności ich funkcjonowania, powinno uwzględniać nierównomierność efektów w czasie, przejściowe nadwyżki kosztów ponad rozmiary przychodów i zapewnić przedsiębiorstwu opłacalność w warunkach zwiększonego ryzyka, przy jednoczesnym eliminowaniu przejawów marnotrawstwa i niegospodarności.

Jak już wspomniano, produkt turystyczny jest kompleksem wielu dóbr i usług, których konsekwencją powinno być zadowolenie i satysfakcja z jego konsumpcji podczas wyjazdu turystycznego. Produkt ten zaczyna być tworzony już w miejscu zamieszkania klienta. Jego istotnym składnikiem są usługi biur podróży polegające na sprzedaży gotowego pakietu usług lub na organizowaniu podróży na życzenie klienta. Biura mogą kształtować swój produkt w wieloraki sposób. Mogą tworzyć go samodzielnie albo działać w imieniu tych, którzy go tworzą - zajmować się dystrybucją produktu tworzonego przez innych, albo też działać w imieniu wytwórcy usługi, przede wszystkim noclegowej, w miejscu pobytu turystycznego.

W miejscu zamieszkania kupuje się leż wiele dóbr związanych z wyjazdem. Wydawnictwa, mapy, foldery, ale też i ubiór, sprzęt turystyczno-sportowy. Korzysta się z usług bankowych - wymiana dewiz - i prawie zawsze z usług ubiezpieczeniowych (od chorób, wypadku, ubezpieczenie pojazdu itp.).

Podstawową usługą w trakcie dojazdu jest transport. Gwałtowny rozwój transportu i jego relatywne potanienie (transport lotniczy, autobusowy, kolejowy, promowy) stał się jedną z głównych przyczyn dynamicznego rozwoju ruchu turystycznego w ostatnich 20-30 latach. W Niemczech - kraju o bardzo wysokiej aktywności turystycznej mieszkańców, udział wydatków na transport i łączność w strukturze wydatków gospodarstw domowych sys-

W. W. Gaworecki, Turystyka, PWE, Warszawa 1997, s. 157.