psychologia religii
5

17

kultury. Następnie dokonuje dalszego podziału na kultury, gdzie trans opętania istnieje albo odó.zielnie, albo w połączeniu z transem, oraz tam, gdzie trans wystepuje raczej pojedynczo* Okazało się, że te kultury, w których stwierdzono istnienie transu opętania, są bardziej kompleksowe# Gbejmują one "większe populacje i większe grupy lokalne, stratyfikację społeczną, niewolnictwo, wzorce osiedlania się, oraz kompleksową hierarchię prawodawczą" /Bourguignon 1973, 20/#

Przedstawiona powyżej interpretacja pojęć teoretycznych, dokonana przez Brikę.Bourguignon, ogranicza się do kultu voodoo na Kaiti.

«Y swojej pracy przytacza cna jednak również interpretacje tego zjawiska z punktu widzenia społecznego, historycznego lub osobistego i daleka jest od reprezentowania wąskiego punktu widzenia /Bourguignon, 1976/* Podstawową częścią jej analizy yoodoo jest uznanie go za jednostkowe rozwiązanie sytuacji społecznej zgodnie z modelem stworzonym przez daną kulturę. Swoje wywody podsumowuje ona następująco: "ludzie mają możliwość odgrywania określonych ról i przeżywania określonych doświadczer; nie tylko dlatego, że istnieje możliwość kulturowego uczenia się tego zachowania, lecz również dlatego, że struktury osobowości, będące wynikiem sposobu wychowania i doświadczeń życiowych, czynią ich podatnymi na takie zachowanie i uznanie go za nagradzające zarówno z punktu widzenia jednostkowego, jak i 2 punktu widzenia społecznego" /Bourguignon 1976, 41/#

Każdy ze współpracowników Bourguignon specjalizował się w innej dziedzinie. Nie omawiając ich prac chciałbym w tym miejscu wyrazić jedynie pogląd, że ich koncepcje teoretyczne różnią się od koncepcji Bourguignon# J6annette K,.Kenney, która badała sektę shakerów na wyspie św# Yrincentego w Indiach Zachodnich, stwierdziła, że przeżywane przez nich wizje wywierają integracyjny' wpływ na jednostkę# Przedstawia ona interesującą zbieżność między "przeciążeniem sensorycznym e metodą stosowaną przez nich do wywoływania wizji"#

Fe li ci tas Goodman, inna ze współ prac ov/niczek Bourguignon, badała małą grupę zielonoświątkowców na półwyspie Yucatan w Heksyku# Obserwowała sukcesy odnoszone przez grupę, ich intensywne oczekiwania apckalir • tyczne oraz niemal całkowity rozpad grupy w momencie, gdy nie spełniły się głoszone przez nich proroctwa# Glo3Cołalia, występująca w tej grupie, stanowiła centralny przedmiot jej książek i- artykułów. W celu zrozumienia glossolalii Goodman stosuje podejście neurofizjologiczne twierdząc, że istnieją podstawowe międzykulturowe struktury na poziomi-'¹ neuronalnym, które przejawiają się w trakcie mówienia językami* Ujawniają się one w specjalnym stenie psychicznym, w który wprowadzana jest dana osoba# Podstawową częścią pracy Goodman jest badanie sposobu.