psychologia religii4

36

cyjne, obserwowane w sytuacjach eksperymentalnych, sugerują, że pro-cąsy selekcji i kodowania bodźców dopływających przebiegają w odmienny sposób# Postrzegane są nowe kolory lub przyjemne odcienie kolorów, albo nowe parametry głębi# W bodźcach, które w innej sytuacji pozbawione byłyby znaczenia, dostrzega się pełne znaczenia# Często mówi się o halucynacjach# Ka podstawie uderzającej różnicy w zakresie doświadczania czasu i przestrzeni daje. się zaobserwować zanik wyuczonych 'schematów percepcyjno-poznawc2ych# Jest sprawą oczywistą, że narkotyki te zawierają specyficzne substancje chemiczne, które mają wpływ^dezintegrujący na zautomatyzowane wzory poznawcze# Reakcja podmiotów podlegających tego rodzaju zmianom w ^'zyrir-stopniu zależy od sytuacji# Generalnie, gdy środowisko społeczne nastawione jest pozytywnie i jednoznacznie oraz oferaje system znaczeń, który umożliwia interpretację odmiennych zjawisk percepcyjnych, reakcja ta jest bardzo pozytywna i wcale nie budzi zaniepokojenia#

Osoby przeżywające silny stres emocjonalny często przejawiają równocześnie dezorientację percepcyjno-poznawczą# Wraz z nowym doświadczaniem czasu i przestrzeni nastąpić może zmiana percepcji samego siebie i świata#

Wspomnieliśmy wcześniej, że doświadczenie religijne często poprzedzone jest kryzysem psychologicznym. Badania laski /1962/ ujawniły, że doświadczenia emocjonalne często prowadzą do zjawisk ekstatycznych# Prawdopodobnie substancje hormonalne wytwarzane przez organizm, gdy reaguje on na stress emocjonalny, mają identyczny skład chemiczny, jak skutecznie oddziałujące składniki psychicznie aktywnych narkotyków# Dysfunkcje w sferze percepcyjno-poznawczej są również wynikiem znacznego ograniczenia bodźców sensorycznych# Badania reakcji na różny stopień ograniczeń sensorycznych w sposób jasny ukazują zakłócenia w zakresie doświadczania czasu i przestrzeni, zacieranie się granicy między fantazją i rzeczywistością# Ogólna reakcja emocjonalna czasami miewa charakter negatywny, czasami pozytywny, w zależności od kompleksowej interakcji między czynnikami, takimi jak: struktura osobowości, zasugerowane oczekiwania, stosunki z eksperymentatorem, otoczenie w pokoju, itp# Dlatego też można się spodziewać, że przebywanie przez kilka, dni w sytuacji niemal pełnego braku bodźców sensorycznych, i zredukowania społecznego kontaktu do minimum spowoduje osłabienie układu odniesie-ⁿ^^a»..^re?^u^¹²-3^^ceS⁰ codzienną percepcję# Bez trudu może się wówczas pojawić inny układ odniesienia#“Wyniki tego eksperymentu zbieżne są z faktem historycznym, jakim jest ważna rola, któjcą_ odgrywa zraduJkoaa-

religijne jjascezy^ V/ ten sposób

postępowali przecież pustelnicy i mistycy, którzy oddalali się od świa-