S Górski Metodyka Resocjalizacji (31)

69

-    zazwyczaj nieuświadomionym przez rodziców podtrzymywaniu przez swoje zachowanie skłonności dziecka

do przejawiania wrogości I agresji;    P

-    stosowaniu przez ojców ostrej dyscypliny (szczegół- j nie kar fizycznych) oraz chłodnego dystansu wobec dziecka.

Zachowania agresywne wywołane sq bezpośrednim działaniem szkodliwych bodźców (np. dokuczliwe, intensywne hałasy, światła, zapachy, albo przykre informacje symboliczne itp.) oraz sytuacjami frustracyjnymi. ; Obroną człowieka przed wymienionymi czynnikami może być ucieczka lub atak. W tym drugim przypadku zawsze mamy do czynienia z agresją. Jednostka tym częściej I atakuje niż ucieka im mniejsza jest jej tolerancja na frustrację orar, im dłuższy przeszła trening agresywnych ] zachowań (np. w toku nieodpowiedniego wychowania).

Agresywność jednostek wykolejonych stanowi jedno z | zasadniczych źródeł konfliktu tych osób ze społcczeń-i stwem, szkołą, domem rodzinnym, dlatego też elimino- ■] wonie zachowań agresywnych jest jednym z istotniejszych zadań usuwania przyczyn wykolejenia społecznego, i W procesie usuwania agresywności obowiązuje podstawowa zasada ogólna: na zachowania agresywno * wychowanka nie można odpowiadać działaniem kontr- j agresywnym. Postępowanie takie zwiększa bowiem agre- | sywność podopiecznego, choć może przy tym zmienić się jej formo. np. wychowanek zaprzestanie czynności I bezpośrednio agresywnych, lecz zintensyfikuje agresywne < działania pośrednie, lub też skieruje swoją agresję na innych ludzi, czy przedmioty.

Zatem wszelkie rodzaje kar dyscyplinarnych, stosowa- I nych jako środek przeciw agresji nie mogą mieć tu zasto* I sowania, ponieważ nie tylko, że nie eliminują agresji, lecz ponadto przyczyniają się do powstawania zacho* ! wań agresywnych w innych sferach życia wychowanka. 1 Zwłaszcza szkodliwym środkiem są kary fizyczne.

No czym więc powinno polegać eliminowanie zacho* m weń agresywnych? V-/arunki skuteczności tego proceiu I można sformułować następująco:

- w pierwszym rzędzie trzeba usunąć ze środowiska J wychowanka wszelkie bodźce wywołujące reakcje gnio-J

<53

wu. lęku i udaremniające zaspokojenie ważnych dlo niego, aktualnie odczuwanych potrzeb;

—    drugi tor działań polega na zmodyfikowaniu tych postaw podopieczpego, które skłaniają go do zachowań agresywnych oraz tych sytuacji, które kształtują nawyki agresywne;

-    równocześnie powinno się zreorganizować system potrzeb jednostki;

-    sprawą centralną jednakże, aczkolwiek trudną do szybkiego załatwienia, jest ukształtowanie zdolności wychowanka do racjonalnego rozwiązywania sytuacji stresowych i podniesienie poziomu jego tolerancji na frustrację;

—    zanim jednak zrealizuje się poprzednie zadanie, niezbędna jest zmiana kierunku aktualnie występujących, agresywnych dążeń podopiecznego. Przekierowana agresja może przyjmować różne pozytywne formy, takie jak np. uprawianie ogresywnych sportów (boks, szermierka); wywołujące emocje oglądanie meczów piłkarskich, bokserskich, zawodów motocyklowych, filmów przygodowych i awanturniczych; walka z własnymi wadami przez doskonalenie sprawności fizycznej lub innych umiejętności (agresywna walka z samym sobą); różne działania pozbawione elementów agresji fizycznej (np. współzawodnictwo w grach i innych zajęciach); agresywne dzio-łania skierowane ku obronie słabszych i potrzebujących pomocy.

Przedstawiliśmy podstawowe kierunki działalności resocjalizującej, związanej z realizacją pierwszego zadania tego procesu, którym jest likwidowanie przyczyn wykolejenia społecznego. Obecnie zajmiemy się drugim zadaniem, polegającym na usuwaniu negatywnych zmian w osobowości wychowanka, wywołanych wymienionymi przyczynami.

Usuwanie negatywnych zmian osobowości

Łj Usunięcie przyczyn wywołujących negatywne wycho-t w a wćzozmja ny osóbowości Test wprawdzie koniecznym, lecz jeszcze niewystarczającym warunkiem „skuteczności' wychowania resocjalizującego. Mimo tego bowiem, że