S Górski Metodyka Resocjalizacji (17)

Będzie nią tylko tako zmiana, która wyniko z przekształconych przekonań i ustosunkowań jednostki.

Wywodzqco się z dawnych tradycji penitencjarnych tzw. „jurydyczna poprawa wychowanko", po!egajqca na wymuszonej zmianie jego zachowań, bez względu na ich motywy jest więc czymś zupełnie różnym od poprawy wychowawczej, której sprawdzianem jest sposób postępowania w sytuacjach nie kontrolowanych. W procesie resocjalizacji zawsze chodzi o wychowawczq. a nie jurydyczna poprawę jednostki.

Jedynym kryterium odróżniającym działania wychowawcze od pozawychowawczych jest ich rezultat. Dzia-tcfnia sq wychowawczymi tylko wówczas, gdy wywołują zgodnie z zamierzeniami zmiany w osobowości jednostki. Jeżeli jakieś działanie nie spełnia tego warunku, to mimo deklarowanego celu i intencji osoby wychowującej - nie można nazwać go wychowawczym. Dotyczy to także działań resocjalizujących.

ZADANIA WYCHOWANIA RESOCJALIZUJĄCEGO

Zadania, w powyższy sposób rozumianego, wychowania resocjalizującego wyznaczone są przede wszystkim przez ogólnie przyjęty ideał wychowawczy, obejmujący naczelne cele wychowania, które opisują wzór osobo wości; do jakiego dążyć ma wychowanie. Cele te od powiadają więc na pytanie: na jakiego człowieka należy wychować jednostkę, w jakie cechy ją wyposaż)' jaka winna być fizyczna, psychiczna i społeczna sylwet ka wychowanego człowieka.

Z drugiej strony, zadania resocjalizacji wyznacza wyjś ciowa sytuacja wychowawczo-społeczna resocjalizowa nej jednostki. Niewątpliwie osoba wykolejona jest zna< nie bardziej oddalona od ideału wychowawczego, ni jednostka, której socjalizacja przebiega w sposób p zytywny.

„Wyjściowy stan, od którego rozpoczyna się prc wychowania może być taki, że składniki w nim zawart nie są zasadniczo sprzeczne z naszymi celami wychów nia, ale możemy spotkać się z takim jego obrazem, któ zawiera składniki wręcz przeciwne temu, co przez w

chowanie pragniemy uzyskać, Stanowią one negatywne opory przeciwstawiające się właściwościom stanowiącym treść celu wychowania. Wychowanie wtenczas trudniejsze ma zadania: ma ono nie tylko doprowadzić do pożądanych właściwości, ale także do anulacji wad i negatywnych stron człowieka” ³⁷.

Zatem inne są zadania wychowania powszechnego, a inne wychowania resocjalizującego, mimo że cele są wspólne dla obydwu tych odmian wychowania Cele te określa się jako wszechstronny rozwój osobowości, twórcze przystosowanie i uspołecznienie jednostki.

Biorąc pod uwagę wymienione dwa wyznaczniki zadań wychowania resocjalizującego, tj. naczelne cele wychowania oraz wyjściową sytuację wychowawczo-spo-leczną resocjalizowanej jednostki, zadania te można sformułować następująco:

- wyeliminowanie czynników, które wywołują zaburzone stany osobowości wychowanka;

- naprawienie stanów osobowości, tj. usunięcie jej negatywnych zmian, wywołanych wspomnianymi czynnikami;

- utrwalenie uzyskanych w powyższych dwóch zakresach rezultatów resocjalizacji;

- zainspirowanie jednostki do samowychowania.

Rezultatem realizacji dwóch pierwszych zadań jest

oczekiwana zmiana zachowania się jednostki. Zadanie trzecie dotyczy wzmocnienia odporności wychowanka na różne negatywne wpływy środowiskowe. Zadanie ostatnio zaś wiąże się z wychowawczym usamodzielnianiem *i«: podopiecznego, kiedy to funkcję wychowawcy w coraz większym stopniu przejmują własne mechanizmy wewnętrznej kontroli zachowania wychowanka.

Dopiero wykonanie wymienionych zadań, wymagające różnego czasu, w zależności od każdego indywidualne-przypadku, może być uznane jako zakończenie reso-lizacji i zainspirowanie wychowania powszechnego normalnego”), nie zaś dość powszechnie jeszcze uznano za takie kryterium przystosowanie zachowania się ‘opiecznego do określonego stylu życia w zakładzie.

to bowiem przystosowanie zewnętrzne, które stano-wynik bądź łatwości adaptacyjnej jednostki, bądź też