S Górski Metodyka Resocjalizacji (20)

cq z tego źródła energię wychowanka. Wszelkie działanie przemocg, naciskiem, groźbq, czy karq nie tylko w tym wypadku należy uznać za błędne.

Powinno się natomiast wykrywać aktualne zainteresowania wychowanka, do których wychowawca mógłby nawiqzać w akcji resocjalizacyjnej, np. jeżeli podopieczny interesuje się samochodami, trzeba mu pomóc w ukończeniu kursu jazdy samochodowej, albo w zdobyciu zawodu mechanika samochodowego; jeżeli zdradza zainteresowania muzyczne, trzeba umożliwić mu uprawianie muzyki itp. Dopiero w oparciu o te zainteresowania można wysuwać odpowiednie zadania (pamiętajqc o stopniowaniu trudności), co wpływa mobilizujqco na aktywność jednostki i w ten sposób rozwija mechanizmy jej samokontroli. Niezbędne jest tu także wzbogacanie zainteresowań wychowanka, dlatego wychowawca musi utrzymywać kontakt z klubami młodzieżowymi, ośrodkami sportowymi itp., po to, aby wiedzieć, gdzie i - co najważniejsze — do kogo można skierować tego, czy innego wychowanka.

Realizacja zadań zgodnych z zainteresowaniami oraz radość z odnoszonych sukcesów w połqczeniu z aprobatę i dumq wychowawcy z osięgnięć wychowanka w różnych dziedzinach, wpływa niezwykle silnie motywujęco na kontynuowanie danej działalności przez podopiecznego. Ponadto wychowawca musi zadbać o stworzenie takich warunków, aby wychowanek poczuł się godny szacunku nie tylko z jego strony, ale także ze strony innych osób, rówieśników, szkoły itp.

; Kształtowanie rełleksyjności. Wychowankom impulsywnym właściwy jest specyficzny stosunek między działaniem a myśleniem. „W ich wieku najpierw robi się coś, ayjopiero później - myśli się"⁴². Tę zmienionę kolejność działania i refleksji (działanie - refleksja, zomia refleksja - działanie) określa się jako brak refleksyj-ności. Stqd też ważnym zadaniem w likwidowaniu przyczyn impulsywnośgi jest kształtowanie refleksyjności wychowanków impulsywnych.

Refleksyjność stanowi zdolność do działań probierni wych, w odróżnieniu od działań automatycznych. Działa

^u N. Han-ligiewicz Irudnoicl wychowawczo i ich tlo psychlc Wafszowa 1961.

nio automatyczne opierajq się na skojarzeniach dawniej przyswojonych przez człowieka i wplecionych w codzienne, stereotypowe czynności. Działania problemowe natomiast przejawiają się w zdolności do rozwiązywanio problemów, do czego nie wystarczają działania automatyczne (automatyzmy).

0 refleksyjności można więc mówić wtedy, gdy do powodzenia w działaniu potrzebne są jednostce informacje wykraczające poza codzienną sytuację. Gdy trzeba sięgnąć do pamięci i pojęć, którymi co prawda jednostko dysponuje, ale nie używa ich w codziennej swej aktywności, ponieważ przeważają w niej czynności automatyczne. W tym sięganiu do pojęć i pamięci przejawia się twórcza, nie zaś automatyczna aktywność człowieka. W przypadku wychowanka impulsywnego chodzi o wywołanie takiej właśnie twórczej aktywności, która winna zastąpić jego zachowania bezrefleksyjne. Sprzyja temu rozwiązywanie problemów, składające się z takich ope-acji jak zapamiętywanie, analizowanie, porównywanie, abstrahowanie, uogólnianie, klasyfikowanie, systematyzowanie. dedukowanie, indukowanie oraz wnioskowanie, fo różne operacje nie są możliwe do wykonania bez iclleksyjności.

Jednakże, oby wychowanek był skłonny do rozwiązania jakiegoś problemu, musi być autentycznie nim zain-Inłosowany. Coś, co jest problemem dla wychowawcy, wcale nie musi być - i często nie jest - problemem dło wychowanka i wówczas nie jest on skłonny do poświęcania mu uwagi. Dana sytuacja stanie się dla pcdo-pb»< znego problemem tylko wtedy, gdy będzie się wią-lolu i zaspokojeniem ważnych i aktualnie odczuwanych przez niego potrzeb. Z tej prawidłowości trzeba idawać sobie sprawę, proponując wychowankowi pro-jWNuy do rozwiązania.

1 aktywność aktywnego myślenia, niezbędna przy roz-|jłl|fywQ<vt< problemów, zależy także od wzmocnień uczu-Lijt»wyr.li J^śli wychowanków chwali się i dopinguje, to

uzyskuje się lepsze wyniki wychowawcze, niż IV. gcJy się ich strofuje, np. „Znów się pomyliłeś! uważasz". „No wreszcie zrozumiałeś o co chodzi!" Wzmocnienie pozytywne, które wiąże się z przyjem-, / poczuciem bezpieczeństwa i zaspokojenia po-