S Górski Metodyka Resocjalizacji (18)

zamierzonego, ukrytego działania wychowanka, otwierającego mu drogę na wolność (zwolnienie z zakładu). Tego rodzaju zachowawcze przystosowanie się do niektórych - dość dyskusyjnych — wymogów i warunków życia zakładowego, nie wynika bynajmniej z dokonujących się zmian w osobowości wychowanka, lecz z pozostawania jej na tym samym, wadliwym poziomie funkcjonowania, nie może więc stanowić wskaźnika dokonującej się resocjalizacji.

Wychowawców, rodźiców i inne osoby zamierzające resocjalizować wykolejonego społecznie chłopca, czy dziewczynę interesuje przede wszystkim odpowiedź no dwa zasadnicze pytania: na czym polega realizacja wymienionych zadań w codziennym oddziaływaniu na wychowanka orcz za pomocą jakich metod zadania te można wykonać.

Odpowiedź na pierwsze pytanie postaramy się sformułować obecnie, na drugie zaś odpowiemy po zapoznaniu się z wykorzystywanymi w resocjalizacji psychologicznymi oraz socjologicznymi mechanizmami i czynnikami wychowania, ponieważ one to stanowią podstawę wszelkich metod wychowawczych.

Likwidowanie przyczyn

Likwidowanie przyczyn wykolejenia stanowi pierwsze zadanie resocjalizacji.

Zaburzenia osobowości, leżące u podłoża zachowań destruktywnych mogą być wywołane różnymi przyczynami. Inne czynniki są przyczyną ukształtowania się osobowości neurotycznej. Inne - psychopatycznej, a jeszcze inne decydują o wytworzeniu się różnych odmian osobowości neurotycznej, bądź psychopatycznej.

Charakteryzując stany osobowości młodzieży wykol jonej społecznie, mówiliśmy o różnych odmianach neu rotyczności i psychopatii. Podłoże tych stanów stanowi wymagające wyeliminowania czynniki impulsywno-nieadekwatności, dysocjolnoścl i antysocjalności *• Omówimy je w przedstawionej kolejności.

Warszawo 1

³ C. Czopów M/odz/ei o przestępstwo. T. s. 121.

Wiemy już, że zasadniczq przyczynq impulsywności jest przewaga pobudzania nad hamowaniem w przebiegu procesów nerwowych człowieka. Chodzi tu więc przede wszystkim o wyrównywanie tych proporcji, czyli obniżanie procesów pobudzania i podwyższanie procesów hamowania. Osiqgnqć to można przez odpowiednie ćwiczenie procesów nerwowych wychowanka, stwarzanie mu warunków do pozytywnego społecznie wyładowania psychoruchowego, kształtowanie refleksyjności w zachowaniach podopiecznego, wzmacnianie jego siły wóTTw.

/ Ćwiczenie procesów nerwowych. Przywrócenie równowagi zaburzonym procesom pobudzania i hamowania wymaga przede wszystkim usunięcia z życia wychowanka sytuacji zbyt trudnych dla jego systemu nerwowego. Równolegle z tym trzeba podnosić sprawność procesów nerwowych (ćwiczyć), zwłaszcza procesu hamowania. Niezbędna jest do tego celu odpowiednia organizacja codziennej aktywności jednostki, przez takie dobieranie zajęć szkolnych, internatowych, rekreacyjnych itd., oby wymagały one od wychowanka systematycznego skupiania uwagi i skrupulatnego wyciqgania wniosków r obserwowanej rzeczywistośęiyWe jest to łatwe, ponieważ jednostka impulsywna ma znaczne trudności w kon-< nntrowaniu się przez czas dłuższy na wykonywanej ‘/ynności i z tego powodu stara się ich unikać, bądź przerywać zaczęte działania. Z tego względu inspirowani* przez wychowawcę zajęcia muszq być odpowiednio atrakcyjne i muszq odpowiadać rzeczywistym zointere-lowaniom jednostki.

Na marginesie warto poruszyć, często zgłaszanq przez y< howawców opinię, jakoby niektórym wychowankom okuwało jakichkolwiek zainteresowań. Otóż, trzeba wy-4nii . że takich ludzi nie ma. Każdy zdrowy psychicznie Inwiok przejawia jakieś zainteresowania. Cała trud-- polega na odkryciu ich przez wychowawcę. Oczy-ło, może być tak — i często bywa — że wychowanka interesuje nic z tego, co proponuje mu wychowaw-

Crapów Młodziet a przestępstwo. T. II. Worjzawa 1962, 162.