S Górski Metodyka Resocjalizacji (40)

samo zachowanie wychowanka drugiej kategorii odpowiedział w myśl „zasady drugiego policzka", straciłby w jego oczach autorytet i znaczenie. W obydwu przypadkach popełniłby więc „błąd w sztuce", za który np. lekarzom odbiera się prawo wykonywania zawodu.

Dominacja postaw. Powiązanie postaw na zasadzie dominacji polega na tym, że jedna lub kilka postaw dominują nad pozostałymi tak znacznie, iż zmiana postaw dominujących wywołuje zmianę wszystkich innych.

Dominacja postaw jest charakterystyczną cechą młodzieży wykolejonej społecznie. Ponadto postawy dominujące w danym układzie są bardziej od innych złożone, zwarte i trwałe, tak np. pozytywna postawa wychowanka wobec norm i wartości „drugiego życia" jest zazwyczaj bardziej złożona, niż postawa podopiecznego, który negatywnie ustosunkowuje się do wymienionego przedmiotu postawy.

Wśród osób wykolejonych najczęściej dominują postawy wobec rodziców, szkoły i nauki szkolnej grup rówieśniczych i związanej z nimi rekreacji oraz wobec pracy zawodowej.

Tak więc zadanie polegające na zmianie układu postaw wychowanka przez zmianę postaw dominujących dotyczy głównie wymienionych przedmiotów postawy.

Warto tu zaznaczyć, że o zaawansowaniu wykolejenia społecznego jednostki decyduje siła negatywnej postawy. jaką przejawiał wychowanek w dzieciństwie wobec rodziców. Natomiast forma wykolejenia społecznego zależy od dominującej postawy jednostki wobec pozostałych, wymienionych wyżej przedmiotów postawy⁰⁹.

Realizacja przedstawionych dwóch głównych zadoń -wyeliminowania przyczyn wykolejenia społecznego oraz usunięcia 6kutków oddziaływania tych przyczyn stanowi zasadniczy element wychowania resocjalizującego

Utrwalanie uzyskanych rezultatów

Nierzadko pracownicy instytucji resocjalizacyjnych utrzymują, że istotną [przeszkodą w osiąganiu pozytyw nych wyników resocjalizacji wychowanka jest środowis

<• F Znoniecki Ludzie teraźniejsi o cywilizacjo przyszłości. War. łzawo 1974.

■

ko społeczne podopiecznego, do którego wraca on po zwolnieniu z zakładu. Stwierdzajq oni, że w wielu wypadkach bardzo destruktywne środowisko „porywa jednostkę w swoje tryby", wychowanek ponownie ulega jego niepożqdanym wpływom i w ten sposób zresocjalizowa-ny już w zakładzie podopieczny znów się wykoleja.

W kontekście powyższego stanowiska trzeba z naciskiem podkreślić, że jednym z /ważniejszych zadań wychowania resocjalizującego jest właśnie uodpornienie wychowanka na wszelkie destruktywne wpływy środowiskowe. Cóż bowiem wart jest taki wynik resocjalizacji, który nie wytrzymuje konfrontacji z otwartym środowiskiem życia jednostki. Przecież cechą środowiska społecznego jest to, że składa się ono z pozytywnych i negatywnych elementów, które wywierają różny wpływ na swoich członków. Jednak, jak wiadomo, nie wszystkie osoby, z natury rzeczy podlegające także negatywnym oddziaływaniom środowiska, wykolejają się.

Tak więc trzecim z kolei zadaniem resocjalizacji, które - trzeba to dobitnie zaznaczyć - powinno być realizowane jednocześnie z dwoma poprzednimi, a nie dopiero po ich wykonaniu, jest utrwalanie uzyskanych dotychczas wyników resocjalizacji. Rezultaty wyeliminowania czynników wykolejenia oraz naprawienia osobowości muszą zostać utrwalone. Utrwalenie oznacza tu uodpornienie wychowanka na destruktywne wpływy środowiskowe.

„Człowiek zazwyczaj znajduje się pod presją całego szeregu grup jednocześnie. Której z nich podda się i jok pogodzi wymagania będące nieraz z sobą w konflikcie - zależy od szeregu okoliczności, wśród których istotną rolę gra zakres promieniowania poszczególnych grup na daną jednostkę" ⁷®. Wynika stąd, że im więcej konstruktywnych ról społecznych będzie pełnił wychowanek, tym mniej będzie prowdopodobne jego uleganie wpływom destruktywnym.

Wspomnieliśmy już, że atrakcyjność różnych grup. zbiorowości, czy instytucji zależy od ich możliwości zaspokajania licznych i ważnych potrzeb człowieka. A więc wiązanie się jednostki z grupą i uleganie jej jest tym

⁷⁴ A. Matejko „Studia Socjologiczne" nr 2, 1962.