skanowanie0003 5

• Nancy, członków grupy nawiązywać relacje w sposób wzajemnie wspomagający. To, co różni terapię grupową od indywidualnej, In Oczywiście fakt, że leczenie odbywa się w kontekście społecznym w obecności innych pacjentów. Oznacza to, że do( podstawowego miku -u „wyrażania uczuć słowami” trzeba dodać „wzajemnie wspierający sposób bycia”. W ten oto sposób sztuka nawiązywania relacji jest badana w kontekście grupy.

Wprowadź zasadę analizowania problemów, a nie obwiniania za nie.

Określ granicę między konstruktywną ekspresją złości a wyładowaniem złości przez werbalną napaść na kogoś (nadużycie).

Opór

Opór jest centralnym punktem psychoterapii. Bez względu na to, czy jest on jasno rozpoznany, czy nie, wszystkie rodzaje terapii muszą radzić sobie z nim jako z podstawową przeszkodą - i jednocześnie drogą ku zmianie.

Czym jest opór i dlaczego się pojawia? Ludzie automatycznie uciekają od bólu emocjonalnego, tak samo jak od bólu fizycznego. Sterując zachowaniem zgodnie z zasadą przyjemności, ocl najwcześniejszych momentów życia staramy się odizolować od tego, co jest bolesne, poprzez odcinanie się, represję czy też odrzucanie. To nas ochrania, ale jednocześnie prowadzi do wewnętrznego rozczłonkowania, a nie do wewnętrznego scalenia.

Silne odcięcie się od aspektów wewnętrznego doświadczenia może być leczone za pomocą psychoterapii. Skoro jednak terapeuta próbuje przywrócić świadomości poprzednio oddzielone bolesne sprawy, pacjent identyfikuje terapeutę i terapię z tym nieakceptowanym doświadczeniem. Obrona przed wewnętrznym doświadczeniem przekształca się w opór wobec procesu psychoterapii. Dlatego też zdolność terapeuty do skutecznego radzenia sobie z oporem decyduje o sukcesie leczenia.

Mimo długiej tradycji termin „opór” jest niefortunny z wielu względów. Narzuca on błędne rozumienie modelu terapii. Termin ten sugeruje, że główne jej działanie pochodzi od terapeuty, a pacjent stawia temu działaniu opór. W codziennym języku słowo to oznacza świadomy lub zamierzony proces, chociaż tak naprawdę opór jest w dużej mierze nieświadomy. W końcu termin ten oznacza coś negatywnego. Przeciwnie:

•    Opór jest normalną reakcją na drodze do rozwoju. Rozwój wymaga integracji rozproszonego wcześniej doświadczenia, co jest bolesne i wywołuje naturalny opór.

•    Opór jest potrzebny do samoobrony i procesu zdrowienia. Istoty ludzkie w sposób naturalny oscylują między okresami otwarcia i samoobrony. Samoobrona jest konieczna, aby ochronić organizm przed odarciem z intymności, nadmiarem przeżyć, zmian i niepokoju. Optymalny opór leczy tak samo, jak otwartość.

Charakter oporu grupowego

Opór może być zjawiskiem zarówno grupowym, jak i indywidualnym. Jest to fascynujący i istotny aspekt grupy, polegający na tym, że w przeciwieństwie do funkcjonowania jednostki pewne zjawiska będące poza świadomością pojedynczych osób mogą działać w obrębie całej grupy. Dzieje się tak, ponieważ uczestnicy grupy doświadczają psychologicznej jedności, która jest większa niż my sami. Grupa to istniejąca rzeczywistość i pacjenci są zdolni do nieświadomego projektowania na tę jedność swoich nieakceptowanych doświadczeń. Przykładem tego jest opór grupy, którego wszyscy członkowie grupy nie są świadomi.

Oto pewne sygnały wskazujące na pojawienie się oporu:

•    Kliniczna intuicja. Terapeuta grupowy ma poczucie, że grupa utknęła w martwym punkcie. Znaczącym sygnałem jest pojawiające się u terapeuty uczucie znudzenia i irytacji wobec całej grupy.

•    Uogólnianie się pewnych zachowań. Zazwyczaj grupa funkcjonuje, wykorzystując różne myśli, spostrzeżenia, uczucia. Gdy stawia ona opór, wydaje się, że w całości zachowuje się w jednakowy sposób, co daje się odczuć jako nienaturalne - na przykład wszyscy złoszczą się albo milczą.

•    Grupa nieustannie toleruje opór poszczególnych uczestników. Oznacza to nieświadomy udział grupy w indywidualnym oporze pacjentów.

•    Timing. Opór grupowy pojawia się często w momencie kryzysu w grupie - kiedy pacjenci wchodzą do grupy lub ją opuszczają, albo gdy pojawia się nowy temat.

•    Zachowania grupowe. Niektóre zachowania grupy wskazują na opór: pasywność (czekanie na działanie terapeuty), ciągłe konflikty, nawiązywanie relacji jeden na jeden, czyli między członkami grupy lub między członkiem a terapeutą, co prowadzi do wyłączenia reszty osób z kręgu zainteresowań, powierzchowność relacji (plotkowanie, inte-lektualizacje), przeciągające się milczenie, odreagowywanie na poziomie grupowym (spóźnianie się, nieobecności, zaleganie z opłatami, nawiązywanie bliskich relacji z innymi uczestnikami poza grupą jako sprzeciw wobec zaleceń terapeuty), nadmierne skupianie się na jednym członku grupy, zarówno w postaci traktowania go jako kozła ofiarnego, jak też jako osoby szczególnie wyróżnionej.

Postępowanie wobec oporu w terapii grupowej

Oddaj pierwszeństwo oporowi. Skoro opór jest normalną reakcją ludzkiej psychiki i przejawem procesu rozwoju^ nie powinien być traktowany jako przeszkoda do pokonania, aby terapia mogła stać się bardziej „prawdziwa”. Uczucia przejawiające się poprzez opór są często jądrem terapii.

Zaakceptuj opór. Nie atakuj oporu. Opór pojawia się dlatego, że paojon ci czują, iż pewne części ich samych są nie do zaakceptowania. Ponieważ jodiuK