skanuj0103 (Kopiowanie)

lub w specjalnych opakowaniach ciśnieniowych (aerozolowych). W ty cctatnich substancja lecznicza, rozpuszczona lub zawieszona w odpowicc vehiculum, jest wytłaczana skroplonymi gazami (np. freonami) przez dy:' Dysza jest zakończona często odpowiednią końcówką (ustnik, rurka urno; wiająca wprowadzenie do nosa), ułatwiającą podanie leku. Opakow; aerozolowe mogą być wyposażone w tzw. zawory dozujące, które zapewni* poza nebulizatorami ultradźwiękowymi, najlepsze rozpylenie substan' leczniczej.

Substancja lecznicza jest albo rozpuszczona, albo rozproszona w skropl nym gazie wytłaczającym, często za pośrednictwem różnych substan: pomocniczych, jak etanol, glikol propylenowy, mirystynian izopropy itp. Rozpylanie jest dwustopniowe, pierwsze rozpylenie zapawnia d " umieszczona na wylocie zaworu, dalsze rozdrobnienie cząstek jest wyw~ gwałtownie parującym gazem wytłaczającym. Wielkość cząstek subs" leczniczej ^powstających w wyniku rozpylenia, zależy od doboru rodzaj: gazu wytłaczającego, proporcji ilości gazu wytłaczającego i substan^-; leczniczej i dodatkowych rozpuszczalników, a ponadto od budowy zawori i dyszy. Cząstki xozpyłone są o tyle_mniejsze, im większa jest ilość g wytłaczającego. Aerozole wzieWnc (rozpryskowe) aby wytworzyć cząstk wielkości 2-5 ptm muszą zawierać 95% gazu wytłaczającego (5% substancj leczniczej), podczas gdy w aerozolach natryskowych (spray) ilość substancj leczniczej może osiągać 25%.

Podanie drogą wzicwną jest czasem jedynym sposobem zapewniającym wchłonięcie substancji leczniczej. Przykładem może być Intąl (kromoglikai sodu) nie wchłaniający się z przewodu pokarmowego. Postać leku stanów kapsułka żelatynowa, którą umieszcza się w nebulizatorze specjalnego t; i strumieniem powietrza rozpyla lek w postaci proszku.

Drogą wziewną podawać można wiele leków, np. orcyprenalinę, epinefrynę amfetaminę, nitroglicerynę, insulinę (dostępność w porównaniu z podanieir dożylnym wynosi ok. 40%), jak również leki nasercowe, nasenne, antybiotyk i chemioterapeutyki.

Ta droga podania dzięki temu, że substanqa lecznicza dostaje się bezpośrednio do krążenia dużego, pozwala na .uniknięcie dla wielu substancji ujemnego wpływu „efektu pierwszego przejścia”.

9.8. Leki podawane do oka 9.8.1. Anatomia, fizjologia i elementy patofizjologii oka

Gałka oczna ma kształt kulisty o promieniu ok. 12 mm. Mieści się w oczodole kostnym i od przodu jest chroniona powiekami (ryc. 9.47). Powieki składają się z 2 warstw. Warstwę zewnętrzną stanowią skóra i mięśnie, warstwę wewnętrzną tarczka zbudowana ze zbitej włóknistej tkanki łącznej oraz spojówka, wyścielająca powiekę od wewnątrz. Spojówka powieki górnej i dolnej przechodzi na przednią powierzchnię gałki ocznej. W miejscu przejścia tworzy załamek, składający się z wielu fałdów. Spojówka gałki ocznej pokrywa oko od przodu, dochodząc do ęzw.-iąbka rogówki Po zamknięciu powiek spojówki tworzą tzw. worek spojówkowy. Pod górnozewnętrzną krawędzią oczodołu znajduje się gruczoł łzowy, wydzielający stale łzy do worka spojówkowego. Nadmiar łez odpływa przez kanaliki łzowe, znajdujące się w przyśrodkowej części powiek, do woreczka łzowego, umieszczonego na bocznej ścianie nosa, a stamtąd przez kanał nosowo--Izowy do jamy nosowej.

Ryc. 9.47. Budowa gaiki ocznej: 1 — rogówka, 2 — soczewka, 3 — tęczówka, 4 — komora przednia, 5 — powieka górna, 6 — powieka dolna, 7 — komora tylna, 8 — ciecz szklista, 9 — twardówka, 10 — nerw wzrokowy, 11 — wyrostki rzęskowe

Łzy wraz z wydzieliną gruczołów powiekowych i spojówki pokrywają stale cienką warstwą przednią powierzchnię spojówki i rogówki, działając ochronnie i bakteriobójczo i utrzymując odpowiednią wilgotność tkanki.

Łzy mają odczyn lekko ..zasadowy (pH 7,4^7,5). Ich główne składniki to: woda — 98%, białka — 0,15-0,7%, NaCl — 0,78%, NaHC0₃ — 0,2%, enzym hzozym.

Ścianę zewnętrzną gałki ocznej stanowi twardówka, biała nieprzezroczysta błona o grubości 0,3-1 mm. Zbudowana jest z włókien z tkanki łącznej, w dużej części elastycznych, i dlatego jest odporna na urazy. W przedniej części oka twardówka przechodzi w rogówkę, przezroczystą błonę

0    promieniu krzywizny krótszym niż promień twardówki. Rogówka składa się z wielu warstw, z których najważniejszą jest nabłonek wielowarstwowy płaski, stanowiąc}' warstwę przednią, oraz miąższ rogówki, stanowiący warstwę właściwą. Rogówfa juę_.jna. naczyńJąroonośnych ani chłonnych

1    jest odżywiana przez dyfuzję z naczyń spojówkilTWardÓwkfljilyńu sród-ocznego.

Pod twardówką znajduje się błona naczyniowa gaiki ocznej, zwana jagodów-kąr Składa się ona z leżącej od przodu tęczówki z otworem źrenicy w środku, z ciała rzęskowego i z naczyniówki. Najbardziej wewnętrzną błonę ściany gałki ocznej stanowi najważniejsza część oka — siatkówka. Przylega ona do wewnętrznej strony naczyniówki. Siatkówka zbudowana jest z wielu