Skan'

ZESTAW II b

1. Struktura DNA:

DNA ma strukturę liniową, tzn. jest zbudowane z długich, powiązanych ze sobą łańcuchów nukleotydów, przy czym sam łańcuch składa się z ułożonych na przemian cząsteczek deoksyrybozy i fosforanu, a zasady znajdują się na zewnątrz łańcucha.

Poszczególne nukleotydy są ze sobą powiązane wiązaniami diestrowymi przez fosforan, który jest związany jedną grupą OH z C-5’ pentozy własnego nukleotydu, a drugą grupą OH łączy się z C-3’ sacharydu następnego nukleotydu. Model struktury DNA jest to układ dwuniciowy skręcony w heliksę, w którym obie nici są spojone w sposób jednoznaczny; zasady są skierowane do środka cylindra wytworzonego przez skręt heliksu i połączone z udziałem wiązali wodorowych.

4 podstawowe regularności w budowie DNA:

a)    suma zasad purynowych (A + G) jest równa sumie zasad pirymidowych (C +T)

b)    suma zasad z grupą 6-aminową (A) i 4-aminową (C) jest równa sumie zasad z grupą ketonową (G + T) w tych pozycjach

c)    ilość adeniny równa jest ilości tyminy (A = T)

d)    ilość guaniny równa jest ilości cytozyny (G = C)

Dowodzi to ścisłej współzależności między poszczególnymi zasadami w cząsteczce DNA oraz tego, że jedynym stopniem swobody w jego budowie jest stosunek (G+C)/(A+T), który określa się jako współczynnik specyficzności, który to jest cechą gatunkową DNA.

Miejscem spojenia dwóch łańcuchów DNA tworzących podwójny heliks są znajdujące się naprzeciw siebie zasady tworzące pary, w których każdy z partnerów występuje na odrębnej nici. Stąd naprzeciw adeniny znajduje się tymina, a naprzeciw cytozyny guanina.

Zasady te łączą się maksymalną ilością wiązań wodorowych i takie ich ułożenie stanowi najtrwalszą strukturę podwójnego helksu; w przypadku pary A-T występują dwa wiązania wodorowe, a pary G-C trzy.

Oba łańcuchy budujące podwójny helks wzajemnie się dopełniają, co ma znaczenie przy powielaniu DNA, jako materiału genetycznego.

Dla zachowania pełnej symetrii łańcucha mają względem siebie odwrotną polamość. Struktura podwójnego heliksu wykazuje następujące cechy:

*    dwa odwrotnie skierowane łańcuchy polinuklienowe zwinięte we wspólny heliks oplatają wspólną hipotetyczną oś;

*    płaszczyzny zasad są prostopadłe do osi podwójnego heliksu, a płaszczyzny pierścieni deoksyrybozy są prostopadłe względem zasad;

*    wielkości cząsteczek pary zasad pasują do odległości miedzy łańcuchami sacharydowo-fosforanowymi, dzięki czemu utrzymują właściwą odległość między tymi fragmentami;

*    średnica heliksu wynosi 2nm, a odległość miedzy zasadami, mierzona wzdłuż osi 0,34nm, na pełny skręt heliksu przypada 10 zasad w każdym łańcuchu;

*    kolejność zasad w łańcuchu polinukleinowym nie jest ograniczona, a określona sekwencja zasad stanowi informację genetyczną.

Ze względu na możliwość dodatkowej spiralizacji osi podwójnego heliksu, tworzy się struktura superhelikalna DNA, co zwiększa zawartość cząsteczki, a więc możliwość upakowania w danej przestrzeni znacznie więcej informacji.

Obok cząsteczek liniowych i superhelikalnych, chromosomy licznych bakterii mają DNA kolisty. W związku z taką budową cząsteczki DNA w jej utrwaleniu, obok wiązań wodorowych, uczestniczą dodatkowe wiązania lub oddziaływania.

DNA jest zlokalizowany w komórce w określonych miejscach związany w większe kompleksy z białkami zasadowymi, które tworzą dla nich specyficzny ruszt. Struktury te są różne w komórkach pro- i eukariotycznych .2. Podać wzór cholesterolu:

1